|
Mulkiy tabaqalanish natijasida ularda konung — zodagonlar yo‘lboshchisi shakllanib, mavqei kuchaya borgan.
· Konung — qabila boshlig‘i, zodagonlarning oliy vakili. Normann qabilalarida — harbiy yo‘lboshchi.
Germanlar hayotida qabila harbiy qo‘shin boshliqlari o‘rni ham muhim bo‘lgan. Harbiy o‘ljaning katta qismi yo‘lboshchiga tekkan. Sababi, u bo‘linmasi jangchilarini ot, qurol-aslaha, turar-joy, oziq-ovqat bilan ta’minlagan..
13. Arablarga qarshi kòtarilgan qòzģolonlar. 8 – 9 asrlarda istilo qilingan mamlakatlarda bir qator xalq qòzģolonlari bòlib òtadi. 685- 687 yillarda Iroqning Kufa shahrida bòlgan qòzģolonda arablar va forslar- shahar kambaģallari va hunarmandlar ishtirok etadi. Òrta Osiyoning janubidagi Marv vohasida 747 yilda Abu Muslim boshchiligida qòzģolon kòtariladi. Qòzģolon natijasida Usmoniylar sulolasi hukmrpnligi tugab , hokimiyat Abbosiylarga òtadi. Mavoraunnahr markazi Sòģdiyonada 769- 783 yillarda Muqanna boshchiligida qòzģolon bòlib òtadi. 815 yilda Ozarbayjonda Bobak boshchiligida qòzģolon bòladi. Bu qòzģolon “ Qizil qoshlilar qòzģoloni deb nom olgan. Shiori “ qirq yil qul bòlib yashagandan bir kun ozod bòlib yashagan maqul”.
15. Genrix I ning Angliyada hukmronligi qirol hokimiyatini sezilarli darajada kuchaytirish va markazlashtirilgan ma'muriy apparatni yaratishga qaratilgan muhim islohotlar bilan ajralib turardi. Qirollik kuriyasi yanada aniqroq tuzilishga ega bo'ldi, yuqori davlat lavozimlari uchun to'lov tizimi yaratildi. Sudda xizmatga o'rta va kichik ritsarlikning jalb qilinishi Angliyada byurokratiyaning paydo bo'lishiga yordam berdi. Kuriyaning individual bo'limlari funktsiyalari yanada ixtisoslashdi. Ma'muriy sohadagi asosiy yangilik shaxmat taxtasi - moliyaviy boshqaruvning yuqori organi va sudning tashkil etilishi edi. Okrug sheriflari mahalliy baronlarning manfaatlarini ifoda etishdan to'xtadi va qirol irodasini joylarda bajarishni boshqarib, davlat daromadlarini yig'ib, shaxmat taxtasi palatasiga va qirolning o'ziga doimiy ravishda hisobot berib turdi. Genrix, shuningdek, men va mahkamalarning sudlariga Edvard Konfessori davridagi kabi bir xil va bir xil chastotada o'tkazilishini buyurdim. Qirol amalda yangi qonunlar chiqarmagan va Angliya-Sakson davridagi huquqiy tizimni saqlab qolgan bo'lsa ham, uning odil sudlovni amalga oshirishda doimiy ishtirok etishi va qirol amaldorlarining bu sohadagi ishlarini qattiq nazorat qilish sud tizimini tartibga solishga va odil sudlovning yanada samarali shakllarini joriy etishga yordam berdi, xususan sudyalardan foydalanish kengaytirildi va lordlar va sud duellari kabi arxaik institutlardan foydalanish kamaygan. Davlat xarajatlarini moliyalashtirish uchun qirol qalqon haqini yig'ishga kirishdi, bu mablag'lar asosan Frantsiyada urushlar olib borish uchun yollangan qo'shinlarni ushlab turish uchun sarflandi. Genrix I ning etakchi maslahatchisi va uning ko'p ma'muriy faoliyatining tashabbuskori Rojer, Bishop [[Salisberi (Angliya) | Salisberi]]), kantsler va Angliya bosh sudyasi bo'lib, u qirolni mamlakatdan tashqarida bo'lgan paytida bir necha bor almashtirgan.
Konstitutsion huquq sohasida, Genrix I ingliz qirollarining o'z taxtlariga erkinlik xartiyasini imzolashlarini keltirib chiqardi, unda monarxlar adolatli boshqaruvni va'da qilib, aholining turli guruhlarining huquq va manfaatlarini himoya qilish majburiyatlarini o'z zimmalariga oldilar. Genrix I ning nizomi 1101 yilda tasdiqlandi, u taxtdagi mavqeini o'zgartirgan va qirol Anglonorman aristokratiyasi va ruhoniylarini qo'llab-quvvatlashga harakat qilganda. Keyinchalik Genrixning qudrati kuchaygach, u tojda berilgan va'dalarni mensimay boshladi va baron qizlariga uylanish, yordam berish va bo'sh cherkov foydalilaridan daromadni ushlab qolish kabi imtiyozlar va to'lovlarni yig'ish kabi qirollik huquqini suiste'mol qila boshladi. Shunga qaramay, Genrix I erkinliklari xartiyasi qirol hokimiyatini cheklash mexanizmlarini shakllantirishda muhim rol o'ynadi va 1215 yildagi Magna Carta asosini tashkil etdi.
Genrix I Angliyada shaharlar va shahar hokimiyatini rivojlantirishni faol ravishda rag'batlantirdi. Uning qo'l ostida mamlakatning yirik shaharlari mustaqil ravishda soliq yig'ish va ularni to'g'ridan-to'g'ri qirollik xazinasiga to'lash huquqidan foydalanishni boshladilar - ingliz shaharlari tomonidan ichki muxtoriyatni zabt etish yo'lidagi dastlabki qadamlar. Maxsus katta ahamiyatga ega Genrix I ning Londonga xartiyasi mavjud bo'lib, u fuqarolarni "Daniya puli", savdo va bojxona to'lovlarini to'lashdan ozod qilish bilan bir qatorda o'z sherifini va oliy sudyani saylash huquqini ham ta'minladi. Qirol, shuningdek, mamlakatda savdo, hunarmandchilik va aloqalarni rivojlantirishni qo'llab-quvvatladi, shaharlar va savdogarlar gildiyalariga turli imtiyozlar berdi va birinchi ingliz hunarmandchilik gildiyalarining nizomlarini tasdiqladi.
Cherkov siyosati
Anselm,
Kanterberi arxiyepiskopi
Genrix I taxtga o'tirgandan keyin amalga oshirgan birinchi choralaridan biri Uilyam II davrida surgun qilingan arxiyepiskop Anselmga Angliyaga qaytish iltimosi bilan murojaat qilish edi. Ammo Angliyaga kelganida, u Kenterberi Archdiocese er maydonlarida qiroldan mablag 'olishni rad qilib, cherkov ishlariga dunyoviy aralashishga yo'l qo'yilmasligini e'lon qildi.
4. Topshiriq.“Jakeriya” qo‘zg‘olonchilarining shiori nima bo‘lgan? J:
“Barcha zodagonlarni bitta ham qoldirmay qirib tashlash”
2.“Jamiyat baxt-saodati ittifoqi” qaysi mamlakatda, qachon tuzilgan? J: fransiyada bertan va anju gersoglari tomonidan 11 asrda tuzilgan.
3.Nibelunglar haqida qo‘shiq” dostonida nima tasvirlangan? J Nibelunglar haqida qo’shiq” 1200-yillarda yaratilgan bu poema nemis qahramonlik eposining yirik yodgorligi bo’lib, u xalqlarning ko’chmanchilik davridagi hayoti, qahramonlik va jangovor yurishlarini aks ettirgan ertak va afsonalarni qamrab olgan. Poemaning qahramonlari mard, sodda odamlar sifatida tasvirlanadi. Bosh qahramon Ditrix bekorga qon to’kishni istamaydi. U adolat bilan ish ko’radi, zaruriyat tug’ilgandagina kuch ishlatadi. “Nibelunglar haqida qo’shiq”, “Gudruna”da kurtuaz-saroy adabiyoti uslubi sezilib turadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
