Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

qism

DON MAHSULOTLARI

Don mahsulotlari juda ko‘p guruhlarga bo‘linadi, xom- ashyo sifatida asosiysi boshoqli ekinlar hisoblanadi. Bunga bug‘doy, arpa, suli, tariq, sholi, makkajo‘hori, grechka kiradi.
Dondan tayyorlangan mahsulotlar


I nson oziqlanishida manba sifatida:

M UH I M :	CH EKLANADI :
Oziq- ovqat tolalari (to‘ qimalari) K raxmal B guruh vitaminlari Temir va boshqa mineral moddalar Yog‘ kam moddalar	M ahsulotlarga yog‘ , shakar odatda qo‘ shilmaydi, C vitamini yoq.

Non va non mahsulotlari, yormalar, makaron mahsulot- larining hammasi boshoqli donlardan tayyorlanadi.
Boshoqli donlarning asosiy qismini kraxmal tashkil qila- di. Don ko‘p qavatli po‘st bilan qoplangan, u o‘rnini bosib bo‘lmaydigan vitaminlar va mineral moddalarga boy. Eng bosh don mahsuloti bug‘doydir. Tegirmonda bug‘doyni tor- tish jarayonida undan po‘sti ajratiladi, u kepak deb ataladi. Kepak ajratib olinishi kerak, chunki bug‘doyning ildiz chiqaradigan uchida yog‘ moddasi bor, u unni achitadi. O‘zbekistonda ilgari tegirmonlarda un tortilgan, kepaklari un bilan birga bo‘lgan, xamir qilish oldidan elakda elab, kepakni ajratib olingan. Hozirgi unlarda kepak bo‘lmasa ham, ba’zi ayollar unni ishlatish oldidan elakdan o‘tkazadilar.
Tegirmondan chiqqach, unda kepak qolmasa, unning navi a’lo darajada bo‘ladi, chala tortilsa, kepak qoldiqlari unda qolsa, un xira ko‘rinishda bo‘ladi. Tegirmonda bug‘doy chala
2 1
tortilsa va kepak ko‘proq qolsa, unda vitamin va mineral moddalar ko‘p saqlangan bo‘ladi. Tegirmonda tortilganda po‘stlog‘i ajratilmay qolgan kepak un ichida qolsa, bunday un eng foydali hisoblanadi. Yormalar va makaron mah- sulotlari unning oliy va 1- navlariga qaraganda ko‘proq foydali bo‘ladi.