Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-pedagogika

MAVZU: METALLARDA REZBA KESISH, PARCHINLASH, KAVSHARLASH, QLAYLASH VA YeLIMLAB BIRIKTIRISH. FAZOVIY REJALASH

Reja:

1. 
   Rezba to’g’risida umumiy tushunchalar
   
2. 
   Rezbani asosiy elementlari
   
3. 
   Rezba kesish asboblari
   
4. 
   Ichki va tashqi tezbalarni kesish
   
5. 
   Rezba kesishni mexanizatsiyalashtirish
   
6. 
   Singan metchiklarni teshikdan chiqarish usullari
   
7. 
   Parchinlash turlari
   
8. 
   Qo’lda va mexanizatsiyalash vositasida parchinlash
   
9. 
   Rejalash uchun moslamalar
   
10. 
    Rejalash usullari va tartibi
    
11. 
    Rejalashda xavfsizlik texnikasi
    
12. 
    Kavsharlash asboblari
    
13. 
    Yumshoq va qattiq kavshvrlar bilan qoviyalash
    
14. 
    Qalaylash, kavsharlash va ularni bajarishda sanitariya gigena va xavfsizlik texnikasi talablari
    

Tayanch so’z va iboralar

Rezьba, biriktirish usuli, rezba kesish, rezbalarnining turlari, rezьba profili, rezba kesish asboblari, metchiklar, mashina metchiklari, nuqsonlar, parchinlash, parchinlash usullari, prchinlash turlari, fazoviy rejalash, rejalash plitasi, brak, kavsharlash, qoviyalash lampalari, qalaylash, yelimlash, yelim tanlash.

Rezba to’g’risida umumiy tushunchalar

Mashina va mexanizm detallarini biriktirish vositalari ichida eng ko’p tarqalgani rezьbali biriktirish usulidir. Bu usul oson, qulay, ayniqsa, mashina va apparatlarni ta’mirlash yoki sozlashda ishonchlidir.
Rezьba kesish deb, detal zagotovkasining tashqi yoki ichki qismidan vint chizig’i bo’ylab qirindi chiqarib kertishga aytiladi. Rezьbalar tashqi va ichki bo’lishi mumkin. Masalan, 1-rasmda tasvirlangan detalga (a) kesilgan tashqi rezьba vint, ikiknchi detalga (b) kesilgan ichki rezьba gayka deb ataladi.

O’ng va chap vint chiziqlarining farqini vint va gayka misolida yaxshiroq tushunib olish mumkin. Gaykani shpilьkaga soat mili yo’nalishida burab kiritilsa, har ikkala detal- gayka va shpilьkaga o’ng rezьba kesilgan bo’ladi. Agar shpilьka gaykaga, soat mili yo’nalishiga teskari holda buralib kirsa, demak chap rezьba kesilgan bo’ladi. Mashinasozlikda ko’pincha o’ng rezьbalar ishlatiladi.

Rezьba kesilganda kesilmay qolgan yumaloq ko’ndalang kesimi uning ichki ko’ndalang kesimi deb, bu kesimning diametri rezьbaning ichki diametri deb ataladi. CHiviqning tashqi diametri (d) rezьbaning nominal diametridir.