Reproduktiv salomatlik

www.pedagoglar.uz 
20-son 3 –to’plam yanvar 2022 
Sahifa: 29 
shu muammodan boshlash maqsadga muvofiq bo´ladi.Chunki adabiyot o´qitishdagi 
rasmiyatchilik quruqlik,hayotdan uzilish va boshqa ko´p kamchiliklar,ya´ni mustaqil 
mutolaa 
ko´nikmasini 
shakllantirish 
vazifasi 
yetarli 
darajada 
keskin 
qo´yilmaganligidan kelib chiqadi.Fan va texnikaning beqiyos taraqqiyoti,axborot 
texnologiyasining turli-tuman ko´rinishlari bugungi hayotimizdan mustahkam o´rin 
olgan .Ayniqsa,kino va televideniye yosh-u kattani o´ziga birdek mahliyo qilib,kitob 
mutolaasiga sarf qilinadigan vaqtni ham o´z tasarrufiga olgan.Internet orqali esa 
istalgan ma´lumotni hech bir qiyinchiliksiz topib olish imkoniyati berib turilgan bir 
davrda bugungi o´smir haqli savol qo´yishi mumkin:kitob o´qish shartmi?
 
Haqiqatan ham kitob o´qish shartmi?Shundoq ham vaqt ziq.Olamda har kuni roppa-
rosa yarim million kitob chiqib turibdi,qaysi birini ham o´qiyman degan muammo 
kitobxonlikka xalaqit beradi.Bu mulohazada mantiq,lekin dahshatli mantiq bor.‖Sariq 
devni 
minib‖,‖Shum 
bola‖,‖O´tkan 
kunlar‖asarlari-ning 
suratga 
olinishi 
ularning,ya´ni kitobxonlarining kamayib ketishiga sabab bo´lmoqda.Biroq kino 
romandagi barcha go´zalliklarni kitobxon ongiga singdira oladimi yoki kitobdan 
olinadigan badiiy zavq va estetik tarbiya o´sha kitobxon axloqi va ma´naviy dunyosi 
uchun yetarli bo´lishi mumkinligini tasavvurga sig´dira olamizmi? So´z san´ati 
go´zalligi 
o´zi 
alohida 
sehrli 
olam,kitobni 
qo´lga 
olib,yosh 
to´kib,quvonib,g´azablanib shaxsan o´qiganga hech narsa yetmaydi.Lekin,goho ekran 
yoshlarni faqat tomosha san´ati bilan cheklab qo´yadi,bunday ruhda tarbiya-langan 
kitobxon kitob o´qisa ham undan qiziq voqeani qidiradi;tasvirlarni o´ychan,fikrchan 
sahifalarni,psixologik,lirik chekinishlarni tashlab o´qishni odat qiladi. O´qishlar ham 
har xil bo´ladi.Birov ermak uchun o´qiydi,birov o´qiydigan Kitobini ilmiy tahlil 
qilish uchun,ya´ni ―burch yuzasidan‖.Birov bo´lak mashg´ulot bo´lmaganidan,vaqt 
o´tkazish 
uchun,birov 
nimanidir 
bilib 
olish 
uchun,birov 
asardagi 
voqeaga,qahramonning taqdiriga qiziqib qolgani uchun o´qiydi. Shu bilan birga har 
qanday kitobxon har qanday asarni birvarakayiga o´qib ketishi mumkin emas.Hozirgi 
axborot va taraqqiyot davrida tanlab o´qishga to´g´ri keladi.Agar hozirgi 
sharoitda,‖informatsion portlash‖davrida tanlamay o´qilsa,kitob dengizida g´arq 
bo´lib,o´qish bifoyda mashg´ulotga aylanib qolishi mumkin. Masalan,men kitobni 

---