Режа: Умумий тушунчалар. Радиоактивлик ҳақида тушунчалар. Радиоктив нурлардан сақланиш

Ионловчи нурланиш манбаларидан фойдаланиш
Корхоналарда ҳозир берк ионловчи нурланиш манбалари қўлланилмокда. Берк ионловчи нурланиш манбаи ридиоактив моддадир. Шу сабабли у ишлатиш вақтида ёки у солинган идиш ёғилганда атроф-муҳитга радиоактив модда тарқалмаслиги учун бундай модда қобиқ ичига олинади. Берк гамма нурланишлар манбаи бўлган П- типдаги цезий-137, изотопли Э-3м, Э-2м, Э-1м маркали назорат ўлчов асбоблари, ярим емирилиш даври 28 йил бўлган натрий-90, стронций-90 изотопли гамма нурланишлари, плутоний 239-изотопли нурланишлар, тез ҳаракатланувчи нейтронли плутоний-Бериллий манбалари "Нейтрон-3" турдаги нейтрон нам ўлчагичлардан фойдаланилади. Назорат ўлчаш асбоблари лабораториялари ва корхоналарининг маъмурияти 1972 йил 10 апрелда ққабул қилинган 95-72 сонли "Радиоактив моддалар ва бошқа ионловчи нурланиш манбалари билан ишлашнинг асосий санитария қоидалари" Берк ионловчи нурланишлар манбаларини ўрнатишда далолатнома тузилиб унда корхона маъмурияти прибор ўрнатиладиган жойни приборни ўрнатиш шароитлари юқорида айтилган санитария қоидаларига мос келишини кўрсатади. "Изотоп" идораси лабораториясининг санитария назорати органлари руҳсати билан радиоактив моддалар олиш учун буюртмалар ққабул қилади ва уларни беради.


Берк ионловчи нурланиш манбалари ўрнатилган қоидаларда ишлашдаги хавфсизлик чоралари
Берк ионловчи нурланишлар манбалари ўрнатилган жойларда иш кунини қисқартиришни, ишчиларга қўшимча меҳнат таътили берилиши ёки уларни индивидуал дозиметрлар билан таъминлашни талаб қиладиган зарарли меҳнат шароитлари вужудга келмайди, чунки корхоналарда 1м масофада берк ионловчи нурланишларнинг манбаларидан нурланиш 0,3м масофада 1 соатдан ошмайди. Қуйидагилар тақиқланади:

1. 
   Манба блокидан ўз ўрнида эмас, балки қандайдир бошқа мақсадларда фойдаланиш.
   
2. 
   Блокдан 0,8 м дан яқин масофада узоқ вақт бўлиш.
   
3. 
   Манба иш ҳолатида турган бўлса, ўлчаш объекти ичида монтаж - ремонт ва бошқа ишларни бажариш.
   

Иккита манба блоки ёнма-ён ўрнатилган бўлса, хавфсиз масофа характеристикасида кўрсатилганидан 1,5 марта катта бўлиши лозим. Агар иш ўринлари манба блокларидан хавфсиз масофадан яқинроқ бўлса, манба блокларини қўшимча биологик ҳимоя билан экранлаш зарур. Ионловчи нурланишлар билан ишлаётганда индивидуал ҳимоя воситалари: ип газламадан тикилган костюмлар, халатлар, беретлар, медицинада ишлатиладиган резина қўлқоплар ШБ-1 респираторлардан фойдаланиш керак.