“Madaniyat” atamasi hozirgi zamon ilmiy adabiyotlarda rang-barang ma’nolarda ifodalangan. “Madaniyat” va “Kultur” atamalari mutaxassislar fikriga ko’ra ayni ma’noni anglatib, lotincha “Ishlov berish”, “parvarish qilish” ma’nosini anglatgan. Keyinchalik “Ma’rifatli bo’lish”, “Tarbiyali”, “Bilimli bo’lish” mazmunida ishlatilgan. O’zbek tilida keng ishlatiladigan “Madaniyat” atamasi arabcha “Madaniy”-”shaxarlik” degan ma’noni bildiradi. “Madaniyat” atamasi hozirgi zamon ilmiy adabiyotlarda rang-barang ma’nolarda ifodalangan. “Madaniyat” va “Kultur” atamalari mutaxassislar fikriga ko’ra ayni ma’noni anglatib, lotincha “Ishlov berish”, “parvarish qilish” ma’nosini anglatgan. Keyinchalik “Ma’rifatli bo’lish”, “Tarbiyali”, “Bilimli bo’lish” mazmunida ishlatilgan. O’zbek tilida keng ishlatiladigan “Madaniyat” atamasi arabcha “Madaniy”-”shaxarlik” degan ma’noni bildiradi.
G’arbiy Evropada madaniyat tushuncha XVIII asrning oxiridan etiboran xozirgi mazmuni kasb etgan bo’lsada, faqat XX asrga kelib ijtimoiy va gumanitar fanlar kategorial tizimida mustaxkam o’rin oldi.
Qomusiy olim Abu Nasr Farobiy “Baxt saodatga erishuv haqida” risolasida inson kamolotida jamoatning roli katta ekanligini ta’kidlab shunday deydi: “Kamolatga bir kishining o’zi yolg’iz (birovning yoki ko’pchilikning yordamisiz) erishuvi mumkin emas, har bir insonning tug’ma tabiatida va unga lozim bo’lan har qanday ish va harkat jarayonida boshqa bir inson yoki ko’pchilik bilan munosabatda bo’lish, o’zaro aloqa qilish hissiyoti bor, odamzod jinsidan bo’lgan har qanday insonning ahvoli shu: u har qanda y kamolotga erishuvida boshqalarning ko’maklashuvlariga va ular bilan birlashishga muhtoj yoki majburdir”. - SHaxs madaniyat bilan quyidagi sohalarda munosabatda bo’ladi:
- birinchidan, madaniyat ta’sir etish ob’ekti sifatida uni o’zgartiradi;
- ikkinchidan, madaniy qadriyatlarni tashuvchi va ifodalovchisi sifatida kon kret madaniy muhitda faoliyat ko’rsatadi;
- uchunchidan, madaniy ijodiyot sub’ekti sifatida madaniyatni rivojlantiradi.
- Madaniyatshunoslik kursi madaniy tarixy davrlarni tahlil qilishda bilishning uch bosqichini tabiiy birlikda olib qarashga harakat qiladi.
- Madaniyat tiplari tarixiy davrlarga qarab o’zgarib turadi. Davlarning almashinishi bilan madaniyatda ham sifat o’zgarishlari yuz beradi.
ADABIYOTLAR: 1. Karimov I.A. YUksak ma’naviyat – engilmas kuch. T.; 2008. 2. Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo‘q.T., 1998 y. 3. Karimov I.A.O‘zbekiston 21 asrga ingilmoqda. T., 1999 y. 5. Boynazarov F. Antik dunyo, T. 1983 y. 6. Drevnie sivilizatsii. M. 1989 g.
E’tiboringiz uchun raxmat!!!
Do'stlaringiz bilan baham: |