Reja: Panarthropoda katta tipi umumiy tavsifi. Onixoforalar (Onychophora) tipi umumiy tavsifi. Imillab yuruvchilar (Tardigrada) tipi umumiy tavsifi. Bo‘g‘imoyoqlilar (Arthropoda) tip umumiy belgilari

Immillab yuruvchilar (Tardigrata^P) yoki Tardigradalar nihoyatda kichik ko’p hujayrali hayvonlar bo’lib, Tardigradalar 4 juft porapoda – oyoqlari bo’lib, mayda immillab yuruvchi sichqonchaga o’xshaydi. Gavdasining uzunligi 100 – 150 mkm bo’lib, eng gigantlari uzunligi 1,5 mm keladi. Yashirin hayot kechiradi. Boshqa taksonlar bilan evalutsion aloqasi noma’lum. Aniq dalillar hozirgi kunda bo’lmasada, ularni fanga og’ir oyoqlilarga yaqin qoyish mumkin.
Hozirgi paytda tardigidratlarni 800 ga yaqin turi uchrab, dengiz,chuchuk suvlarda va o’ta nam tuproqlarda tarqalgan.Yaponiyada 1 ta turi qaynoq bulaqlardan topilgan.Tashqi va ichki organlari tuzilishi bo’g’im oyoqlilar tipik belgilarini namoyon etadi. Tardigidratlar- monofilitik takson (o’zigz xoslik) bo’lib ularni boshqa taksonlar bilan aloqasi hamon t ortishuvlarga masala bo’lib qolmoqda . Immillab yuruvchilar bir qancha morfologik belgilari borki ,bu belgilar ularni bo’g’im oyoqlilar va onixoforalar bilan yaqin turadi. Qazilma immillab yuruvchilar saqlanib qolmagan. Bor – yo’g’i bo’r davridan 2 ta yantar qazilmadan ularni shakli topilgan. Bu tuzulma 60 mln yildan buyon o’zgarmagan (hozirgi bilan solishtirganda) Tardigidratlarni tosh qotgan shakllari ularni evolutsiyasi qanday kechgaligi haqida hech qanday ma’lumot bermaydi. Tardigidratlar hali onixoforalarni kelib chiqishi bo’g’imoyoqlilarni shularga o’xshash bir shoxchasiga borib qoladi. Chunki bu uchala gurux vakillarida bir xil umumiylik yani og’iz apparatining ikki nurli simmetriyali bo’lishidir.
Bo‘g‘imoyoqlilar(Arthropoda) tip umumiy belgilari.
Artropodalar - Bo’gimoyoqlilarning yer yuzida keng tarqalganligi hammaga ma’lum bo’lib, o’rgimchaksimonlar, chayonlar, hashoratlar, ko’poyoqlilar, krablar va krevetkalar. Bu guruxlarning barcha vakillari gavdasi sigmentlashgan ekzoskeletli va parapodiyalar, oyoqlar ham bo’g’imlarga ajralgan. Bu hayvonlar yer yuzida nihoyatda keng tarqalgan bo‘lib, yer sharining biror bo‘lagi yo‘qki bular uchramasa. Dengiz va okeanlarda, suv tubining eng chuqur zonalaridan tortib, eng yuksak cho‘qqilargacha, cho‘llar, batqoqliklar, qaynar bo‘loqlar, yer osti suvlarida ham uchraydi.Yer yuzida yashayotgan hayvonlarni 1 mln dan ortiq turi (80 %) bo’gimoyoqlilarga to’g’ri keladi. Ayrim entomologlar farazicha, birgina hasharotlarning 30 mln turi bo’lishi mumkin. Chunki hali bularning ko’pgina turlari aniqlanmagan. Artropodalar quruqlik va havo muhitini ham muvofaqqiyatli egallagan. Bo’gimoyoqlilarni barchasi billaterial – simmetriyali birlamchi og’izli hayvonlar sanaladi.