Reja: Kirish. I umumiy qism 1 Sug’orish usullarining mohiyati, qo’llanish shart-sharoitlari

Dalaga qora plyonka to’shab sug’orish usuli.
Dalada egatlarga plyonka to’shab sug’orilganda oqava suvlar miqdori kamayadi, egatlar butun uzunligi bo’yicha bir tekis namlanadi, o’q ariqni qisqa masofada olinmaydi sug’oriladigan maydondan bug’lanish kamayadi.
Fermer dalasi toshli yerdan iborat bo’lsa hamda havo harorati sovuq bo’lgan mintaqalarda (Farg’ona vodiysida) qora plyonkadan foydalanish yaxshi natijalar beradi (2.3.1-rasm). Sug’oriladigan maydondagi issiq harorat me’yorida ushlab turishi bilan bir qatorda, yetishtiriladigan hosilni pishib yetishish kuni tezlashadi (mevali daraxtlar ertaroq meva beradi). Suv xo’jaligi amaliyotiga zamonaviy texnologiyalarni joriy etishda xalqaro tashkilotlar bilan samarali hamkorlik yo’lga qo’yilgani muhim ahamiyat kasb etayotganini ham alohida ta’kidlash lozim. Jumladan, Germaniya xalqaro hamkorlik jamiyati (GITS) loyihasi doirasida Samarqand viloyatida 10 gektar, BMTning oziq-ovqat tashkiloti (FAO) tomonidan Namangan viloyatida 10 gektar maydonda tomchilatib sug’orish tizimi joriy etildi.


Dalaga plyonka to’shab sug’orish.

Ko’chma egiluvchan quvurlardan foydalanib sug’orish.
Ko’chma egiluvchan quvurlar yordamida sug’orish texnologiyasi qator qilib ekiladigan g’o’za, kuzgi boshoqli don, piyoz, pomidor, kungaboqar, lavlagi va boshqa qishloq xo’jalik ekinlarini sug’orishda joriy qilish tavsiya etiladi. Bunda, ekin maydoni boshidan o’tadigan temir-beton lotok tarmog’i, beton kanal yoki yer ariqda suv sathi ekin maydoniga nisbatan kamida 20-30 sm va undan ortiq bo’lishi lozim. Suv olish manbaidagi suv sathining ekin maydonidan baland bo’lishi suvni egiluvchan quvurlar orqali ekin maydonining barcha uchastkalariga ravon yetkazish imkonini beradi.
Agar ekin maydoni tuprog’ining sho’rlanish darajasi o’rtacha va kuchli bo’lib, sug’orish ishlari yer uchastkasini pallarga bo’lib, bostirish usulida amalga oshirilsa bunday holatda ushbu texnologiyani joriy qilish tavsiya etilmaydi.
Egiluvchan quvurlar buyurtmachining shartiga ko’ra suv oqimining sarfiga va bosimiga qarab 200 mm dan 500 mm va undan katta diametrda, devor qalinligi esa 250 mikrondan 500 mikron va undan qalin qilib ishlab chiqilishi mumkin.