Reja: Kirish. I umumiy qism 1 Sug’orish usullarining mohiyati, qo’llanish shart-sharoitlari

Suv tejamkor sug’orish texnologiyalari.
Mamlakatimiz miqyosida suvni tejaydigan ilg’or texnologiyalarni, jumladan tomchilatib sug’orish, egatga plyonka to’shab hamda o’q ariqlar o’rniga egiluvchan ko’chma quvurlar yordamida sug’orishni keng joriy etishga alohida e’tibor berilmoqda. Faqatgina oxirgi yillarning o’zida 7,6 ming gektardan ortiq maydonda tomchilatib sug’orish tizimi qurilib, muvaffaqiyatli tarzda ishlatilmoqda. Egatga plyonka to’shab va ko’chma egiluvchan quvurlar yordamida sug’orish texnologiyasi 4 ming gektarga yaqin maydonda qo’llanilib, uning asosiy qismi paxta maydonlarini sug’orishda ishlatilmoqda.
Suv resurslaridan foydalanishning samaradorligini oshirishda suvni tejaydigan ilg’or texnologiyalarni qo’llash muhim ahamiyatga egaligini hisobga olib, davlatimiz tomonidan ushbu yo’nalishni rivojlantirish qo’llab-quvvatlanmoqda. Jumladan, O’zbekiston Respublikasi 1-Prezidentining 2013 yil 19 apreldagi «2013-2017 yillar davrida sug’oriladigan yerlarning meliorativ holatini yanada yaxshilash va suv resurslaridan oqilona foydalanish chora-tadbirlari to’g’risida»gi qaroriga asosan 2013-2017 yillar davomida jami 25 ming gektar maydonda tomchilatib sug’orish tizimi, 45,6 ming gektar maydonda egatga plyonka to’shab sug’orish usuli hamda 34 ming gektar maydonda esa o’q ariqlar o’rniga ko’chma egiluvchan quvurlar yordamida sug’orish usullari joriy etilishi belgilangan.
Zamonaviy suvni tejaydigan texnologiyalarni joriy qilish tartibi (O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 27 dekabrdagi PQ-4087-sonli qarori va Vazirlar Maxkamasining 2013 yil 21 iyundagi PQ-176-sonli qarori) O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasining "Tomchilatib sug’orish tizimini va suvni tejaydigan boshqa sug’orish texnologiyalarini joriy etish va moliyalashtirishni samarali tashkil etish chora tadbirlari to’g’risida”gi 2013 yil 21 iyundagi 176-sonli Qaroriga ko’ra: Tomchilatib sug’orish tizimini va suvni tejaydigan boshqa sug’orish texnologiyalarini joriy etgan qishloq xo’jaligi tovar ishlab chiqaruvchilariga tejalgan suv resurslaridan boshoqli don ekinlaridan bo’shagan maydonlarda qishloq xo’jaligi ekinlarini o’stirishda foydalanish huquqi beriladi;
Davlat dasturi doirasida amalga oshiriladigan tomchilatib sug’orish tizimi va suvni tejaydigan boshqa sug’orish texnologiyalari uchun butlovchi qismlarni ishlab chiqaruvchi ixtisoslashgan tashkilotlarga deklaratsiya qilingan narxlarda granula xarid qilish uchun har yillik kvotalar ajratiladi.
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining "Tomchilatib sug’orish tizimini va suvni tejaydigan boshqa sug’orish texnologiyalarini joriy etish va moliyalashtirishni samarali tashkil etish chora tadbirlari to’g’risida” gi 2013 yil 21 iyundagi 176-sonli qaroriga ko’ra mamlakatimizda tomchilatib sug’orish tizimlari va boshqa suv tejovchi sug’orish texnologiyalarini qo’llash yo’nalishidagi ilmiy-tadqiqot ishlarini kuchaytirishga xizmat qiladigan “Suv tejovchi sug’orish texnologiyalari ilmiy-tadqiqot konsalting markazi” sho’ba korxonasi Irrigatsiya va suv muammolari ilmiy-tadqiqot instituti qoshida tuzildi.
Irrigatsiya va suv muammolari ilmiy-tadqiqot instituti qoshida “Suv tejovchi sug’orish texnologiyalari ilmiy-tadqiqot konsalting markazi” sho’ba korxonasini tuzish to’g’risida O’zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo’jaligi vazirligining 2013 yil 22 noyabrdagi 221-sonli buyrug’i imzolandi.