Режа. Кириш i-bob. Ўспиринлик ёшида ҳулқ атвор шаклланишининг методологик ва ижтимоий психологик асослари

Тадқиқот баъзаси –Андижон санъат коллежининг кичик ўспиринлик давридаги талабаларининг ҳулқ атворларини ўрганиш.
Тадқиқот предмети– кичик ўспиринлик даврида ўқувчиларда ҳулқ атвор ва улар таъсирида ўзгарган характердаги адаптив ҳислатлар бўлиб, биз уларнинг орасида маънавиятни, миллий урф-одатлар таъсирида ўзгарган тушунча, муносабат ва ижтимоий хулққа алоқадор сифатларни ўрганиш.
Тадқиқотда қуйидаги илмий фаразлар илгари сурилади: тахминимизча, аниқ мақсад ва мазмунга эга ижтимоий таъсирлар-таълим тизимига ва дарсдан ташқари шароитларда ташкил этилган тадбирлар, агар улар халқ миллий анъаналари, урф-одатлари ва қадриятлари мазмун моҳиятини қамраб олган бўлса, улар ёшлар ҳулқ атвор тасаввурлари мазмунида акс этиб, улар хулқини ўзгартирувчи омилга айланиши мумкин. Шундан келиб чиқиб, биз яна қўшича қуйидаги ишчи фаразларни исбот қиламиз, яъни биринчидан, миллий анъаналар ҳақидаги тушунчалар, мантиққа бўйсундирилган ижтимоий, ҳулқ атвор ва маърифий тадбирлар ўспиринлардаги ҳулқ атвор тасаввурларни мақсадга мувофиқ тарзда ўзгартиради ва шахсдаги адаптив ҳислатлар тизимига таъсир этади. Иккинчидан, адаптив ҳислатларнинг айни вазиятларда такрорланиши шахснинг ҳулқ атвор фазилатларига асос бўлади.
Тадқиқотнинг методологик асосини Ўзбекистон Республикаси биринчи президентининг маънавият ва маърифатни такомиллаштириш ва ҳулқ атвор ва маърифий тадбирлар самрадорлигини ошириш борасидаги Фармонлар, «Таълим тўғрисида»ги Қонун, «Кадрлар тайёрлашнинг миллий дастури»дан ҳамда И.А.Каримовнинг «Баркамол авлод – Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори», «Ўзбекистон буюк келажак сари» асарларида илгари сурилган дастурий вазифалар, психология фанида қабул қилинган ижтимоий тасаввурлар – шахс ижтимоий хулқ-атворининг психологик механизми ва сабабчисидир, деган илмий назария (С.Л.Рубинштен, А.Н.Леонтев, А.И.Донтсов ва бошқалар) хизмат қилади. Психологик қонуниятлар, таълимотлар, тамойиллар ишимизнинг назарий асоси бўлиб ҳисобланади. Юқоридаги методологик асосга таяниб, ўспиринларда ҳулқ атвор тасаввурларини шаклланиш жараёнини қуйидаги методлар ёрдамида ўргандик: