Reja. Jismoniy tarbiya vositalarining umumiy tavsifi

Jismoniy mashqlar
 
- kishiga ko’p tomonlama ta’sir etuvchi muhim o’ziga hos 
tarbiyalash vositasidir. Ular jismoniy tarbiyaning soglomlashtirish, o’rgatish va 
tarbiya berish masalalarini xal etishda qo’llaniladi. Aqliy, axloqiy, estetik va mehnat 
tarbiyasini amalga oshirishda yordam beradi, shuningdek ko’p kasalliklarda davo 
sifatida ishlatiladi.
Raqs harakatlari
 
musiqa jo’rligida kishining barcha sistemalar ta’sir 
etadi,jismoniy sifatlarni chaqqonlik, abjirlik, tezkorlik va boshqalar taraqqiy ettiradi, 
shuningdek egiluvchanlik, erkin his etishlik, harakatlar go’zalligini paydo etadi, 
ezgu tuygularni uygotadi, qomatni dadil tutish ko’nikmasining shakillanishida 
yordam beradi. Shu sabablardan kelib chiqib rakslardan jismoniy tarbiya vositasi 
sifatida foydalaniladi. Odatda bu maqsadda oyoq o’yini, raqslarning xar xil 
elementlari qo’llaniladi.
Turli ish faoliyati mexnat, rasm solish, xaykaltaroshlik va boshqalardagi 
xarakatlar bola a’zolariga yaxshi ta’sir ko’rsatishi mumkin. Bunda qaddini to’gri 
tutishga rioya qilish, xar bir bolaning o’ziga xos tamonlarini, sogligida, jismoniy 

---

taraqqiysi va jismoniy tayyorgarlik xolatini xisobga olib jismoniy mexnat miqdorini 
aniqlash lozim bo’ladi. 
Massaj, silash, uqalash, shappatlash, yengil uzish yolgiz teriga emas, 
insonning butun tanasiga tasir ko’rsatadi. Teri onalizatorining ko’zni 
o’tkazuvchanlik yo’li bola tug’ilmasdan avval voyaga yetadi. Shu boisdan yangi 
tugilgan bola xammasidan avval teri retseptorlari orqali tashqi ta’sirni qbul qiladi 6 
oygacha. Bolalarda teri satxi nisbatan katta. Massaj qon tomirlari tizimiga tasir etadi. 
Terida asl oxirlarini qitiqlashga javoban qon tomirlar reflekslar.
1. Tashqi olamdan tasurotlarni qabul qilib oluvchi murakkab asab 
mexanizmi vujudga keladi.Qon tomirlari kengayadi, qon aylanish kuchayadi, 
issiqlik chiqishi ortadi. Shu boisdan issiq xavolarda vujud qizib ketishni saqlanish 
mumkin. Massaj tasirida yog va terlash bezlarining faoliyatlari kuchayadi. 
Mushaklarda tiklanish qayta tiklanish jarayonlari ortadi va ularning qisqaruvchanlik 
qobilyati ko’payadi. Mushaklar toliqishi tezda o’tadi va ish qobilyati tiklanadi. 
Massaj limfa tizimiga tasir etadi va limfalar oqimini tezlatadi.