Reja: Iqtisodiy tahlil metodi, uning o‘ziga xos xususiyatlari

Korxonalarni mehnat qurollari bilan ta’minlanganligi

bo‘yicha guruhlash

Shunday qilib, axborotlarni to‘g‘ri guruhlash ko‘rsatkichlar o‘rtasidagi

bog‘lanishni o‘rganish, o‘rganilayotgan hodisalar mohiyatini

yanada chuqurroq anglash, tahlil materiallarini tizimlashtirish, ularning

asosiylari, xarakterlilari va o‘ziga xoslarini ajratishga imkon beradi.

Iqtisodiy tahlilda balans usuli

Balans usuli – bu xo‘jalik faoliyatining o‘zaro aloqador ko‘rsatkichlarini

ularning o‘zaro ta’sirini izohlash va o‘lchash uchun,

shuningdek, ishlab chiqarish samaradorligini oshirish zaxiralarini

hisoblash uchun maxsus qiyoslashdir.

Tahlilning balans usulini qo‘llashda alohida ko‘rsatkichlar o‘rtasidagi

aloqa ularni turlicha qiyoslash orqali olingan natijalar tengligi

shaklida ifodalanadi. Xo‘jalik faoliyatining ikki natijasi tengligini

keltirib chiqarish yo‘li bilan uning ko‘p sonli ko‘rsatkichlarini muvofiqlashtirish

bo‘yicha ilk tarixiy misol buxgalteriya balansi bo‘lganligi

uchun tahlilning mazkur usuli balans metodi nomini oldi. U

korxonaning mehnat, moliyaviy resurslar, xomashyo, yoqilg‘i,

materiallar, ishlab chiqarishning asosiy vositalari va boshqalar bilan

ta’minlanganligini tahlil qilishda keng qo‘llaniladi.

Masalan, korxonaning mehnat resurslari bilan ta’minlanganligi aniqlangan

holda balans tuzilib, unda bir tomondan, mehnat resurslariga

ehtiyoj, boshqa tomondan – ularning haqiqatda mavjudligi ko‘rsatiladi.

Korxonalarning to‘lov qobiliyatini aniqlash uchun to‘lov

balansidan foydalanilib, unda to‘lov mablag‘larining to‘lov

majburiyatlari bilan o‘zaro nisbati aniqlanadi.

Tayyor mahsulot balansi quyidagi formula asosida hisoblanadi: