Reja: 10. Professiografiya va professiоgramma tushunchasi, ularning tavsifi

Professiografiyaning tuzilishi. 
Psixografiyalarni kasbga yo’naltirish 
uchun ishlab chiqayotganda kasbning umumiy professiografik va tjtimoiy 
psixologik ta’siriga katta e’tibor beriladi. Mehnat sharoitlavridan tehnik 
tehnalogik va ijtimoiy psixologk sharoitlari ancha chuqurroq o’rganiladi. 

---

Tadqiqotlarning muhim yo’nalish shaxsning qobiliyatlari psixofiziologik 
xususiyatlarini baholashdir.
Professiogrammalarning kasbga yo’naltirish va kasbiy tanlov maqsadida 
ishlab chiqishda psixodiognostik tadqiqotlar juda muhim xisoblanadi. Qolgan 
tadqiqotlar o’quv – kasb muassasalarida tinglovchilar, o’quvchilar o’qishiga 
qabul qilinadigan shaxslar ishlashi lozim bo’lgan sharoitlarni aniqlash uchun 
axmiyatga ega. Ammo ular ham muhim xisoblanadi, chunki aniq 
majburiyatlarni va 
mehnat sharoitlarni bilmasdan
, kasbga yo’naltirish, kasbiy 
yo’naluvni tashkillashtirib 
va 
kasbga 
layoqatni aniqlab bo’lmaydi. 
Professiografik tadqiqotlar metodlari.
Kasb ilmiy ta’siri mehnatning tashqi (mehnat xulqi ) tashqi ya’ni psixik 
jarayonlar ko’rishini ya’ni mehnat sub’ektining ichki vositalari bo’lgan integral 
psixologik tizilmalarini nazarda tutadi. Professiografiyada ko’pgina turli tuman 
usullar qo’llanadi.
- Ijtimoiy (so’rovnomalar savollar kiritilgan kuzatuv);
- Psixologik (suxbat kuzatuv tajriba va ulardan kelib chiquvchi intervyu 
shaxsiy 
so’rovnomalar 
teslar 
tajribalar 
psixobiografiyalar 
faoliyat 
maxsulotlarning muhim)
- Fiziologik (EKG.KGR qayda arterial bosimni o’lchash antopometrik va 
tehnik ma’lumotlar);
- Tehnalogik jarayonlar ta’siri va boshqa usullar xilma – xilligidan vaqt, 
kuch va vaziyatlarni minimal bilan profesiogramma tadqiqotdagi savollarga 
javob beruvchi usullarni tanlash lozim . Usullar kompleksini ishlab chiqishda 
tizim tashkil etuvchi omil tadqiqot maqsadi rol o’ynaydi.
Professiogramma natijalarini umumlashtirish asosida kasblarni tasniflash 
(klassifikatsiyalash) imkoni vujudga keladi. Respublikamizda olib borilayotgan 
ijtimoiy - iqtisodiy islohotlar aholidan yuksak madaniyatni, o'z kasbining mohir 
ustasi bo'lishni talab etadi. Shu nuqtai nazardan kasbiy faoliyatning ikki xil 
jihati psixologik va pedagogik jihatlari farqlanadi. Kasbiy faoliyatning 
psixologik jihatlari xodimlarning kelajakda o'z burch va majburiyatlarini 
samarali bajarishlari uchun ularga zarur bo'lgan psixologik - pedagogik 
tamoymllar, kategoriyalar va tushunchalarni singdirish hamda kasb madaniyati 
va etikasi talablariga muvofiq hatti - harakatlarini izohlash, xizmat vazifalarini 
to'g'ri bajarishga o'rgatish, o'z kasbiga mehr - muhabbat, insonga hurmat bilan 
qarashni tarbiyalashda namoyon bo'ladi.