Ilmiy tadqiqotlarni prognozlashtirish. Ilmiy bashorat uning ilmiy tadqiqotdagi o’rni

Ilmiy tadqiqotlarni prognozlashtirish. Ilmiy bashorat uning ilmiy tadqiqotdagi o’rni mavzusiga tayanch konspekt

N	O’zbekcha	Ruscha	Inglizcha	Ta’rif
1	Ilmiy	научный	scientific	Ilmga oid, ilmga qaratil-gan.
2	Tadqiqot	исследовать	research	Tadqiq ishi, tekshirish, oʻrganish ishi
3	Ilmiy tadqiqot	научное исследование	scientific research	yangi bilimlarni ishlab chiqish jarayoni, bilish faoliyati turlaridan biri. Unga obʼyektivlik, ishonchlilik, aniklik xos
4	Pragnozlashtirish	прогнозирование	forecasting	Prognozlashtirish boshqaruv tizimining muhim va zaruriy elementi hisoblanadi. Prognozlashtirish natijasida boshqaruv jarayonida boshqaruv obʼektining kelgusidagi holati va unga taʼsir etuvchi omillarning yoʼnalishlari aniqlanadi
5	Bashorat	прогноз	prediction	(arab. — xushxabar, suyunchi xabar) — ilmiy bilishning bir shakli, hali fanga toʻla maʼlum boʻlmagan, imkoniyat tariqasidagi hodisalar, turli jarayonlar toʻgʻrisida oldindan fikr aytish
6	Ilmiy bashorat	научное предсказание	scientific prediction	ilmiy bilim shаkli. Bu – tаbiаt, jаmiyat qоnunlаri vа dаlillаrgа tаyangаn hоldа kеlаjаkdа ro`y bеrishi mumkin bo`lgаn nаrsаlаr, hоdisаlаr, jаrаyonlаr hаqidаgi bilim
7	Empirik bashorat	эмпирическое предсказание	empirical prediction	Bu ilgаrigi tаjribа аsоsidа vоqеа-hоdisаlаr rivоjini оldindаn ko`rish
8	Nazariy bashorat	теоретическое предсказание	theoretical prediction	Bаshоrаtning bu shаkli sаbаbiy аlоqаdоrliklаrni bilish аsоsigа qurilаdi. Аyni vаqtdа nаzаriy bаshоrаt qоnunlаrni bilishni tаlаb qilаdi
9	Planlashtirish	планирование	planning	Muаyyan аniq mаqsаdning qo`yilishi bilаn bаshоrаtdаn fаrqlаnаdi. Plаnlаshtirish kеlаjаk muаmmоsini yеchishning аniq yo`lini ifоdаlаshgа хizmаt qilаdi.
10	Ijtimoiy bashorat	социальное предсказание	social prediction	Ijtimoiy hodisalarning rivojlanish qonuniyatlariga tayanib jamiyat taraqqiyotining kelajagini bashorat qilish
11	Ekstropolyatsiya	Экстраполяция	Extrapolation	(lot. extrā — tashqarida, tashqarida, tashqarida, tashqari va lot. polio — toʻgʻrilash, oʻzgartirish [1] dan) — matematika va statistikada funksiya maʼlum oraliqdan tashqarida yaqinlashtiriladigan yaqinlashuvning maxsus turi. , va berilgan qiymatlar orasida emas.
12	Deduktsiya	вычет	Deduction	tadqiqot yoki tavsiflash metodi, usuli bo’lib, bunda ayrim qoidalar umumiy xulosalar, aksiomalar, qoidalar, qonunlardan tadrijiy yo’l bilan keltirib chiqariladi
13	Induktiv bashorat	Индуктивное предсказание	Inductive prediction	Induktiv bashorat ko‘proq faraz qilish bilan bogliq-dir.Ammo faraz ham insonning aql-zakovati, idrok qilishi bilan bog’liq
14	postindustrial  jamiyat	пост-индустриальный общество	postindustrial society	rivojlangan mamlakatlarda 20-asrning 2yarmidan ijtimoiy taraq-qiyotda vujudga kela boshlagan yangi bosqich
15	iqtisodiy bashorat	экономический прогноз	economic forecast	Bu iqtisodiy jarayonlarga qarab kelajakni bashorat qilish.
16	Ijod	творчество	creation	insonning yangi moddiy va maʼnaviy neʼmatlar yaratish faoliyati
17	Dalil	Доказательство	Evidence	sud ishlarida isbotlanishi lozim boʻlgan holatlarni tasdiqlaydigan yoki inkor etadigan turli faktik maʼlumotlar
18	Induksiya	индукция	Induction	ma’lum miqdorda yakka holdagi fakt, hodisa va jarayonlarni kuzatish orqali, shu kuzatishlarga tayangan holda ishlab chiqarilgan umumiy xulosa chiqarish
19	Analiz	Анализ	Analysis	Analiz fikran yoki amalda narsa va hodisani tarkibiy boʻlaklarga boʻlish
20	Sintez	Синтез	Synthesis	sintez esa mazkur boʻlaklarni fikran yoki amalda bir bu-tun qilib birlashtirish, narsani yaxlit holda tadqiq etishdir