Registon karimov test markazi (ktm) Leksikologiya №1

Leksikologiya №17
1. Qaysi qatordagi gapda paronimlaming qo`llanishi bilan bog`liq uslubiy xato mavjud?

A) Majlisda kamchiliklar birma-bir sanalib, ularni tezda bartaraf etish kerakligi qayt etib o`tildi.

B) Ot chopsa, gumburlar tog`ning darasi.

C) Yaxshiga yondash, yomondan qoch.

D) Butun qishloq ahli hasharga chiqdi.

2. Sajda aylar zohid ul mehrob aro,

Men qilurman sajda egma qoshima. (Mashrab)

Baytda ma`no ko`chishining qaysi turi mavjud?

A)metafora
B)sinekdoxa
C)metonimiya
D)vazifadoshlik

3. Qaysi gapda ko`chma ma`noli so`z qo`llangan?

A) Elyorning vujudiga orombaxsh shabada yugurdi.

B) U ko`l yoqasiga kelib qolganini ham sezmadi.

C) Choyxonachi yoshi elliklardan oshib qolgan bo`lsa ham xuddi o`smirlarday yengil qadam tashlardi.

D) Berilgan barcha gaplarda

4. O`z jigarlariga ham rahm-shafqat qilmaydilar! Ushbu gapda qanday ma`no ko`chishi mavjud?

A) metafora

B) metonimiya
C) sinekdoxa
D)vazifadoshlik

5.Gapning ko`chma — tag ma`nosi ifodalangan qatorni toping.

A) Bizni «homiy»lardan himoya qilg`il, degan sharq xalqida piching-duo bor. Xo`sh, janobi oliylari, qaysi sho`rlik xalq Sizning «himoyangizga» qolmish intizor.

B) Dunyoda o`zimizdan keyin qoldiradigan tuyog`imiz ... faqat shul Otabekdir.

C) - Sizga tekkuncha alvastiga tegsam bo`lmasmidi?!

- Afsuski, yaqin qarindoshlar orasida nikoh man qilingan.

D) Barcha gaplarda tag ma`no ifodalangan.

6.Qaysi gapda metafora usuli bilan ma`no ko`chishi hosil bo`lgan?

A) Bahor kelinchakdek yasanib keldi.

B) Po`latjonning tili tanglayiga yopishib qolgandek gapirolmas edi.

C) Quyoshning oltin qalami nur taratar edi.

D) Barcha gaplarda metafora usuli mavjud.

7. Bajarmoq so`zi quyidagi so`zlardan qaysi biri bilan ma`nodosh?

1) ado etmoq; 2) o`tamoq; 3) bitirmoq; 4) o`rinlatmoq; 5) bajo qilmoq

A) 1, 2, 3, 4, 5
B) 1, 3, 5
C) 1, 2, 3, 5
D) 3, 4,5

8. Zid so`zlar qo`llangan gapni toping.

A) Sovuq shamol o`qtin-o`qtin esib, to`qayni allaqanday vahimaga to`ldirdi.

B) Bir no`noqni bir epchil eplaydi.

C) Sherali qo`rqmas va kamtar, kamgap va qaysar bir bola edi.

D) Yolg`onchining so`zi rost bo`lmas.

9.Qaysi qatorda shakldosh so`zlar ma`noni kuchaytirishga xizmat qilgan?

A) Gulshanda gullarni tebratar sabo, Adashgan yo`lchiday daydib yurar yel.

B) Minglab gulistonga, minglab chamanga, Bahuzur ko`rk bo`lur undagi chiroy.

C) Yig`latdi meni demayki, siqtatdi meni.

D) Bir shirin so`z odamga asal bo`lib tuyular.

10. Qaysi qatorda iboralarning ma`nosi noto`g`ri berilgan?

A) ko`z-ko`z qilmoq – maqtanmoq, ko`z ostiga olish – mo`ljallash

B) ovi yurgan – baxtli, dili pora – xafa boimoq

C) kavushini to`g`rilab qo`ymoq – haydamoq, yo`q yerdagi – bo`lmag`ur

D) o`rniga qo`ymoq – bajarmoq, qo`l urmoq – tegmoq

11. Qaysi qatorda ot turkumiga mansub ma`nodosh so`zlar berilgan?

A) qiyinchilik, mashaqqat, zahmat

B) kasallik, xastalik, bemor

C) oydin, ravshan, ochiq

D) keksa, mo`ysafid, qari

12. Qaysi qatorda ma`nodosh so`zlar sifat turkumiga mansub?

A) vazifa, topshiriq, majburiyat
B) do`st, o`rtoq, birodar

C) shamol, to`fon, yel

D) ulug`, buyuk, ulkan

13.Ko`chma ma`noli so`z qaysi gap tarkibida qo`llangan?

A) Bekorchidan bemaza gap chiqadi.

B) Qora kunda qui Tarlon qizga qayg`udosh keldi.

C) Qaddi rost shamning tilidan O`rtanur parvona ham.

D) Barcha gaplarda ko`chma ma`noli so`z qo`llangan.

14.Sinekdoxa usuli bilan ma`no ko`chgan gap berilgan qatorni aniqlang.

A) Dunyoda tashvishlarni ko`p chekdi boshim.

B) Umrini ilmga bag`ishlagan odam abadiy umrga erishadi.

C) El og^’ziga elak tutib bo`lmaydi.

D) Mehmonlar uchun meva-cheva, quyuq-suyuq tortildi

15. Kapalakday kelib, qoshingga qo`nib, Ko`zingga termulib umrim o`tsaydi. (M. Yusuf)

Mazkur gapda qoshingga qo`nib birikmasida ma`no ko`cmshning qaysi turi kuzatiladi?

A) o^’xshatish

B)metafora
C)metonimiya
D)sinekdoxa

16.Bizni uchrashtirdi sirli bir shodlik, Endi ayirmoqda anglab bo`lmas g`am.

Ushbu qo`shma gapda uslubiy ma`no hosil qiluvchi vositani ko`rsating.

A) bir xillik (parallellik)

B) gap bo`laklarini tushirish (ellipsiya)

C) gap bo`laklarini takrorlash

D) zid ma`noli (antonim) so`zlarni qo`llash

17.Qaysi qatorda ko`chma ma`noli so`z berilgan?

A) Jahonda nimaiki oq bo`lsa, unga ona suti timsoldir.

B) Ko`ldagi suv jimirlab turar, silliq toshlarga ohista urilardi.

C) Elyorning vujudiga orombaxsh shabada yugurdi.

D) Yomon odamni tanqid qil, yaxshi odamga taqlid qil.

18.Durdona so`zi qaysi gapda ko`chma ma`noda qo`llanmagan?

A) Gullar ko`pdir bu xilqat aro Durdonalar yanglig` sochilgan. (A.Isroil)

B) Mana, shundoq bitta afsona, Afsonalar ichra durdona. (Oybek)

C) «Jahon adabiyoti» jurnali dunyo adabiyoti durdonalarini nashr etishda jonbozlik ko`rsatmoqda.

D) barcha gaplarda ko`chma ma`noda qo`llangan

19.Dog` so`zi qaysi gapda ko`chma ma`noda qo`llanmagan?

A) Qo`rqoqlik dog`ini o`lim ham yuvolmaydi. (A.Muxtor)

B) Yaxshi so`z - yurak yog`i, yomon so`z - yurak dog`i. (Maqol)

C) Oyda ham dog` bor. (Maqol)

D) Bu gap bizning sha`nimizga dog` bo`lishi mumkin.

20. Sayding qo`ya ber, sayyod, sayyora ekan mendek.

Furqatning ushbu misrasidagi sayyora so`zining ma`nosi qaysi javobda to`g`ri izohlangan?

A) osmon jismi
B) quyosh atrofida aylanuvchi
C)muqim, doimiy
D)kezib yuruvchi, darbadar

21. Sinekdoxa yo`li bilan ma`nosi ko`chgan so`z qaysi gapda mavjud?

A) - Xudovando! Bu na ko`rgilik. Endi netaman? To`qqiz og`izni qanday boqaman? (S.Siyoyev)

B) Yurt bu kun ohuday xo`p ishvakordir, Sir kabi sermavjdir, Pomirday poydor. (A.Oripov)

C) Alining buvasi oppoq soqolli, har bir so`zini salmoqlab aytadigan odam edi.

D) Mahkam ko`zini yumib yotgan bo`lsa-da, butun vujudi sergak.

22.O`rtog`im birdan kulib yubordi, o`zi juda serzavq, dali-g`uli, sho`x bola, – deydi Musavoy. (Oybek) Ajratib ko`rsatilgan so`zga ma`nodosh iborani aniqlang.

A) yulduzni benarvon uradigan

B) ko`nglida kiri yo`q
C) do`ppisi yarimta
D) og`zi qulog`ida

23.Berilgan gaplarda dam so`zi qanday so`zlarga ma`nodosh bo`la olishini mos ravishda aniqlang.

1.Bir dam o`zini yo`qotib, esankirab qoldi.

2.Ot pishqirgan damiga erir tog`dagi qorlar.

3.Ibrohimov oyog`ini yozgani o`rnidan turdi va ayvonning damiga borib ... uzoqdagi kaptarrang tog`larga qaradi.

4. Xanjarini qinidan sug`urib oldi-da, damini oydinga solib boqdi.

A) lahza, nafas, tig’, chet
B) lahza, chet, nafas, tig`
C) lahza, nafas, chet, tig`
D) lahza, tig`, chet, nafas

24. Dunyoda diyonat hali mavjuddir,

Hali mard yigitlar yashab yuribdi. (A.Oripov)

Ajratib ko`rsatilgan so`zning ma`nodoshini toping.

A) vijdon
B) haqiqat
C) savob
D) yorug`lik

25.Yomon so`zi qaysi gapda og`ir, xatarli ma`nosida qo`llangan?

A) Hoy do`stim, birovning do`ppisini birovga uddalab kiygizish yomonmi?

B) Ostonada turish yomon bo`ladi, qizim, joyingizni bilib o`tiring.

C) Inoyat oqsoqol uni ko`pchilik o`rtasida yomon haqorat qilgan edi.

D) Yarasi yomon, hushsiz holda hiqillab-hiqillab yotibdi.

25. Mulk so`zi qaysi gapda ko`chma ma`noda qo`llanmagan?

A) Davlat mulkini, xalq mulkini ko`z qorachig`iday saqlashimiz kerak.

B) Oybek qalamiga mansub asarlar allaqachon qardosh xalqlarning ma`naviy mulkiga aylandi.

C) Husn mulkida kishi tanho bo`lurmu muncha ham.

D) barcha gaplarda mulk so`zi ko`chma ma`noda qo`llangan

26.Uning roziligini olmasdan turib, bu ishga oyoq qo`yish mumkin emas. Qyoq qo`ymoq iborasi qanday ma`no anglatadi? A) ishga yakun yasamoq

B) ishga kirishmoq
C) ishni uddalamoq
D) ishga bormoq

27. Sayramoq so`zi qaysi gapda salbiy ma`noda qo`llangan?

A) Tolda chumchuq sayraydi, Tol bargini chaynaydi.

B) Dutorimning torlari qo`sh bulbuldek sayraydi.

C) Bir zumda pulemyotlar sayrab ketdi.

D) Jo`ralari orasida «shirinsuxanlik» bilan tanilgan Olimxon sayrayverdi.

28. Buning natijasi shu bo`ldiki, To`laganning qanshariga musht tushdi. Qanshar so`zi qaysi javobda to`g`ri izohlangan?

A) peshonaning chekka qismi

B) yuzning jag` qismi

C) burunning ikki qosh o`rtasidagi yuqori qismi

D) boshning orqa qismi

29. 1. Kun qiyomdan og`di.

2. Shavla qiyomiga yetib pishgan edi.

3. Kampir o`ng qo`liga nonni oldi-da, piyoladagi qiyomga botirdi.

Berilgan gaplarda qo`llangan qiyom so`zi haqida to`g`ri fikr qaysi javobda berilgan?

A) uchala gapda bir so`zning turli ma`nolari qo`llangan

B) uchala gapda shakldosh so`zlar qo`llangan

C) ikkinchi va uchinchi gapda bir so`zning turli ma`nolari qo`llangan

D) birinchi va ikkinchi gapda bir so`zning turli ma`nolari qo`llangan

30. 1. Anvar ham muloyimgina kulimsirab olgach ... yana qalamini qoralab qog`oz ustiga bir-ikki kalima yozdi.

2. Bu bilan men Zokir ota bilan Ro`zimatni qoralab, o`zimni oqlamoqchi emasman.

3. Nizomov oltmishni qoralagan baqaloq kishi edi.

Gaplarda qo`llangan qoralamoq so`zi haqidagi to`g`ri hukmni belgilang.

A) uchala gapda bir so`zning turli ma`nolari qo`llangan

B) uchala gapda shakldosh so`zlar qo`llangan

C) birinchi va ikkinchi gapda bir so`zning turli ma`nolari qo`llangan

D) ikkinchi va uchinchi gapda shakldosh so`zlar qo`llangan

31.Qaysi qatordagi birikuvlarda tobe so`zlar ko`chma ma`noda qo`llangan?

A) iliq munosabat, chuqur tekshirmoq, xira odam

B) ishning ko`zi, qozonning qulog`i, yo`l yoqasi

C) sovuq havo, boshi og`rimoq, qalb izhori

D) qalin qor, sergo`sht ovqat, qo`l qovushtirmoq

32. Qaysi qatorda zid ma`noli so`zlar birgalikda yangi so`z hosil qilgan?

A) yaxshi-yomon, yangi-eski, oq-qora

B) yosh-u qari, achchiq-chuchuk, uzoq-yaqindan

C) uzun-qisqa, kecha-kunduz, ozg`in-semiz

D) katta-kichik, urush-tinchlik, baland-past

33.Nutqning ta`sirchanligini oshirishga xizmat qiluvchi birliklarni toping.

A) ibora, tasviriy ifoda
B) ma`nodosh so`z, ko`p ma`noli so`z

C) so`z birikmasi, gap

D) sanalgan barcha birliklar

34.Evfemizm nima?

A) boshqa tillardan kirib, o^lzlashib ketgan so`zlar

B) narsa yoki tabiat hodisalarining xususiyatlarini tasvirlash uchun ularning nonuga qo`shib ishlatiladigan so`zlar

C) qo`pol, beodob, noqulay so`z va so`z birikmalarini so`zlashuv tiliga xos qulay so`z va so`z birikmalari bilan almashtirish

D) jonli tilda uchraydigan, lekin keng iste`molda qo`llanmay, uslubiy ma`noda - ayrim shaxslarning xulq-atvorini, tabiatini ko`rsatib turadigan so`zlar