Referat mavzu: Kation bog’lovchi mezbonlar. Bajardi: iii-kurs talabasi Sobirov Bekzod Tekshirdi

Turli kriptandlar Ag+, K+ i T1+ -kationlari bilan bog‘lanish konstantalari



Ko‘pgina kriptandlarga, shuningdek azot atomlari kam bo‘lganlarga ham, masalan (7.12), Ag+ moyilligini suvga ham namoyon qilinishi o‘z-o‘zidan ko‘rinib turibdi. Buni K+ -ga nisbatan Ag+ -ning inertroq xarakteri, Ag-N - o‘zaro ta'sirlashuvlarning kovalentligi, Ag+-ning solvatlanish erkin energiyasi kamligi va koordinatsion sferaning egiluvchanligi bilan tushuntirish mumkin.
Aralash kriptandlar
Bitta retseptorda qattiq va yumshoq donor atomlarining birligi metall turli ionlarini alohida yoki metall yumshoq va qattiq ionlarini birga bog‘lanishiga imkon beradi. Masalan, aralash S, N, O-kriptandlar (71- rasm) ham yumshoq kation, masalan Rh+, ham Lyuis kislotasi bo‘lgan ishqoriy metall kationlarini bog‘lab, redoks-faol metall va Lyuis kislotali markazlarini tutgan kriptatlarni hosil qiladilar. Bu kichik organik substratlarni, xususan SO-ni, faollashtirishda va supramolekulyar bog‘lanishda qiziqish uyg‘otishi mumkin. CO-ligandning (7.13)-da borligi bu jarayonning mumkin bo‘lgan modelini ko‘rsatadi, bunda SO oksidlanish darajasi kichik bo‘lgan o‘tish metalli bilan barqaror sinergetik variantda bog‘lanib, ishqoriy metall kationi bilan koordinatsiyalash yo‘li bilan faollashadi.

SO substrati qattiq va yumshoq donor markazli kriptandda redoks-faol o‘tish metalli va ishqoriy metall kationi (Lyuis kislotasi ) orasida joylashgan

Oksidlanish darajasi kichik bo‘lgan komplekslarning barqarorligi SO, PR3 (fosfin), alken kabi π-kislotali ligandlar orqali amalga oshadi. “Kislota” atamasi Lyuis kislotaligiga, ya'ni elektron qabul qilishga tegishli. π-kislotali ligandlarning bog‘lanishi ikkita komponentni o‘z ichiga olgan sinergetik yo‘l bilan o‘tadi:

1) Elektron zichlikning liganddan metallning to‘ldirilmagan r- yoki s-orbitallariga σ-bog‘ hosil qilib o‘tishi (ya'ni ikkita atom markazini bog‘laydigan chiziq bo‘ylab elektron zichlikning maksimumi joylashgan

Elektron zichlikning liganddan metallning to‘ldirilmagan r- yoki s-orbitallariga o‘tishi.