Referat Mavzu : Hududlarda fermer xo`jaliklarining iqtisodiy rivojlanish ko`rsatkichlarini modellashtirish

Fermer xo’jaliklar moliyaviy samaradorligini tahlili.

Tadqiqotni aniq bir fermer misolida ham tahlil qildik. «Asem» fermer xo‘jaligi misolida olib boramiz. 1998 yil 4-martda Ellika‘la tumanidagi «Ulug‘bek nomli dehqon fermer xo‘jaliklar uyushmasi hududida tashkil qilindi. 17 gektar erni ijaraga berish to‘g‘risidagi qaror qabul qilindi. «Asem» fermer xo‘jaligi rahbari Saidov Umid deb tayinlandi.

Fermer xo‘jalikning maqsadi vazifalari qishloq xo‘jaligi mahsuloti etishtirish asosida daromad, foyda olish, aholini oziq-ovqat bilan ta‘minlash hamda o‘z a‘zolarini ijtimoiy va iqtisodiy extiyojlarini qondirishdir.

Shu fermer xo‘jalikni yuritishda moliyaviy hujjatlarni qanday yuritilishi haqida fikr yuritamiz.

Fermer xo‘jaliklar olib boradigan moliyaviy hujjatlarni yuritilishida fermer xo‘jaligi shu xo‘jalik boshlig‘i tomonidan tashkil etiladi, u fermer xo‘jaligiga tegishlicha alohida mol-mulk ajratib beradi va ustavini tasdiqlaydi.

Fermer xo‘jaligi tashkil etish uchun uning boshlig‘i belgilangan tartibda er uchastkasi olishi kerak.

Fermer xo‘jaligini davlat ro‘yxatiga olishda belgilangan tartibda Davlat ro‘yxatiga olingan paytdan e‘tiboran tashkil etilgan deb hisoblanadi. Fermer xo‘jaligi vakolatli organ tomonidan davlat ro‘yxatiga olinganidan keyin yuridik shaxs maqomini oladi, shundan so‘ng xo‘jalikning moliyaviy faoliyati boshlanidiki birinchi o‘rinda, bank muassasasida hisob-kitob varag‘i va boshqa xil hisobvaraqalar ochishga, o‘z nomi yozilgan muhrga bo‘lishga haqli.

Fermer xo‘jaligi tashkil etishning ushbu qonunida belgilangan tartibi buzilgan yoki xo‘jalikning ustavi qonunga muvofiq bo‘lmagan taqdirda fermer xo‘jaligini moliyaviy faoliyatini davlat ro‘yxatiga olish rad etilishi mumkin.

Davlat ro‘yxatga olish rad etilganligi, shuningdek ro‘yxatga olish muddatlarining buzilganligi ustidan sudga shikoyat qilinishi mumkin.

Fermer xo‘jaligining moliyaviy faoliyatini boshlash uchun hujjatlar yuritilishing namunaviy ustavi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi. Fermer xo‘jaligining ustavida quyidagilar ko‘rsatilishi kerak:

- Fermer xo‘jaligining nomi;

- Fermer xo‘jaligining boshlig‘ining familiyasi, ismi, otasining ismi va yashash joyi;

- Fermer xo‘jaligining joylashgan eri to‘g‘risidagi ma‘lumotlar va pochta manzili;

-Fermer xo‘jaligining ixtisoslashuvi va faoliyatining asosiy turlari;

-Ustav fondining miqdori.

Fermer xo‘jaligining ustavida qonun hujjatlariga zid bo‘lmagan boshqa qoidalar ham bo‘lishi mumkin.

Fermer xo‘jaligi moliyaviy hujjatlarini yuritishning asosi, pul muomalasini yurtish hamda pul mablag‘larini saqlab turish va bu pul mablag‘larini erkin tasarruf etish uchun bank muassasida hisob raqamlari ochish huquqiga ega. Fermer xo‘jaligining hisob raqamidan mablag‘larni qonun hujjatlarida belgilangan tartibda hisobdan chiqarish mumkin.

Qishloq xo‘jaligi ekinlari, shu jumladan paxta va g‘alla hosili uchun sarflangan barcha xarajatlar fermer xo‘jaligining qishloq xo‘jaligi mahsulotlari sotishdan olingan daromadlari hisobiga qoplanadi.

Fermer xo‘jaliklari elektr–energiyasi, yonilg‘i-moylash materiallari, mineral o‘g‘itlar etkazib beruvchilar va fermer xo‘jaliklariga xizmatlar ko‘rsatuvchilar bilan o‘z vaqtida hisob-kitob qilishlari shart.