Редактор: А. Тилегенов Редколлегия ағзалары

МУҒАЛЛИМ ҲӘМ ҮЗЛИКСИЗ БИЛИМЛЕНДИРИЎ
154
саьнатидан ташқари диний ва дунёвий илимларни, жумладан,астраномия ва мате-
матика, кимё ва фалсафа, адабиётшунослик ва саьнатшунослик, ҳуқуқшунослик 
ва бошқа билимларни мукаммал эгаллагани, “ Чоргоҳ”, “Се-гоҳ”, “ Панжгоҳ 
“сингари машҳур куйлар шуьбаларини яратгани, хусусан, шеьр саньати бобида 
ҳам юксак таб ва билимга эга эканлигини алоҳида таькидлайди. Кураш тушишни 
канда қилмаган буюк полвон ва баҳодир Полвон Муҳаммад шеьрни нозик тушун-
ганидан ўша давр шоирлари янги асарларини аввало ул зотга кўрсатиб, маслаҳат 
олишга ошиқар эканлар. Паҳлавон Маҳмуд етук та-биб ҳам бўлган. Замонасининг 
машҳур табиблари Мавлоно Қутбий, Мавлоно Аьпоулмулк ва Мавлоно Абду-
саломлар тиббиёт масалалари юзасида баҳс юритар ва табиблар эса полвонзода-
нинг муолажа усулларини ўз асарларига ва табиийки, амалиётга киритар эканлар. 
Паҳлавон Маҳмуднинг одоби ва тавозеси, сахийлиги, одомоҳунлиги, беозорлиги, 
софдиллиги,меҳмоннавозлиги, мардлиги, ҳалоллигини полвонларга хос бўлган 
улуғ хислатлар эканлигини қайд этган. 
Кузатишлар, таҳлиллар натижасида ўқувчилар, ёшлар ва талабаларга аждод-
ларимиз қолдирган бой меросини ўргатиш қуйидаги кетма-кетликда бўлади:
– Улуғ алломалар, ҳаёти, ижоди, асарлари ва уларнинг аҳамияти;
– Тарихий шахсларнинг Жисмоний камоллиги (Амир Темур, Паҳлавон 
Маҳмуд, Бобур, Жалолид-дин Мангуберди) ва бошқалар ҳақида маьлумотлар 
бериш.
– Ватанпарварлик, халқпарварлик, инсонпарварлик туйғулари барқарор 
бўлади;
– Ватанни ҳимоя қилади;
– Ҳарбий-Ватанпарвик руҳида яшайди;
– Миллий қадриятлар асослари(турлари);
– Миллий мафкуранинг ҳозирги кундаги аҳамияти;
– Миллий қадриятларни эьзозлаш ва уларга содиқ қолиш;
– Алп паҳлавонлар (Алпомиш, Паҳлавон Маҳмуд, Али Полвон, Абдулла Тан-
гиев, Баҳром Авазов) ва бошқалар.
Паҳлавонлар ҳаётидан ажойиб асарлар битган XV асрнинг зукко алломалари- 
Ҳусайин Воиз Кошифий, Зайниддин Восифийлар ҳам курашнинг илмий, маьна-
вий-маьрифий, аҳлоқий жиҳатларига диққатни қаратганлар.
Чунончи, Навоий, Паҳлавон Маҳмуд ҳақида шундай ёзади: Курашчиликда 
саромад бўлиб, азим шуҳрат тутибдир. Яширин сулук ва риёзати ҳам бор эмиш, 
андоқки, файз оламидан кўнглиға чош-ни ётган эрмиш. Таьби ҳам хўб эрмиш. Ва 
назм айтур эмиш. Кураш наинки танадаги куч-қувватни сарфлаш, айни, маҳалда 
яратган иноят этган жисмоний камолотни эзгулик ва инсонпарварлик йў-лида 
гўзал номоён этишдир. 
Анвар Юнуснинг қуйидаги сатрлари ҳам ана ўша ҳайратдан туғилган бўлса 
не ажаб:

---