Rangli va qora

Pechni ishga tushirish.
Dastavval pechga shihta materiallar yuklanib unga 
elektrodlar tushirilib transformatordan egiluvchi mis kabellar orqali xajmiga qarab 
kuchlanishi 100 - 600 voltli 1 - 10 kA tok yuboriladi-da elektrodlar bilan 
shihtaning metall qismi orasida elektr yoy hosil qilinadi. Yoy issiqligi ta'sirida 
shihta qizib eriydi. Shuni qayd etish lozimki, ko’mir elektrod yongan sari yoy 
uzunligi rostlanadi. Zarur bo’lsa yangi elektrodlar rezba hisobiga burab 

---

38 
uzaytiriladi. Shihtaning tozalik darajasiga ko’ra jarayon quyidagi usullarda olib 
boriladi: 
 
3.4 – rasm.
Elektrodlari vertikal o’rnatilgan elektr yoy pechining sxemasi: 
1 – nov; 2 – metal chiqarish teshigi; 3 – elektrod tutqich; 4 – transformatorning 
ikkilamchi chulg’ami; 5 – elektrodlar; 6 – pech shipi; 7 – shixtani yuklovchi 
darcha; 8 – segmentlar; 9 - taglik . 
3.10.1. Qo’shimchalarni to’la oksidlash yo’li bilan po’lat olish. 
Bu usulda olingan po’lat tarkibi zararli qo’shimchalari ko’proq bo’lgan 
arzon shihta materiallardan (88 - 90% gacha po’lat chiqindilari, 8 -7% gacha qayta 
ishlanadigan cho’yan hamda 2 - 3% elektrod siniqlari va 2 - 3% ohaktosh) iborat 
bo’ladi. Pechdagi jarayonni quyidagicha bosqichlarga ajratish mumkin: 
Shixta materiallarni pechga yuklash.
Pechning avvalgi suyuqlantirishda 
shikastlangan joylari bo’lsa, ular yamalib tuzatilgach pechga shihta materiallar 
kiritiladi. Bunda dastlab mayda, keyin esa yirik temir - tersak chiqindilari, qayta 
ishlanadigan cho’yan va ohaktosh kiritiladi. 
Shixta materiallarini suyuqlantirish.
Shixtaning metall bo’laklari ustiga 
elektrodlar tushirib rostlangach, tok zanjiriga ulanib elektr yoyi hosil qilinadi 
(ko’pincha yoyning barqaror yonishi uchun har bir elektrod tagiga yirik koks 

---

39 
bo’lakchalari quyiladi). Yoy atrofida hosil bo’lgan yuqori temperaturali zona 
ta'sirida shihta materiallari qiska vaqt ichida suyuqlanadi.