Rangli va qora

3.7. KISLOTALI MARTEN PECHLARIDA PO’LAT ISHLAB CHIQARISH 
Bu usulda yuqori sifatli konstruksion va legirlangan po’latlar olishda 
foydalaniladi. Kislotali marten pechining tuzilishi asosli marten pechining 
tuzilishiga o’xshash bo’lib, devori esa o’tga chidamli dinas g’ishtidan teriladi. 
Lekin bu hol eritilayotgan shihtadan shihtadagi S va R ni tozalash uchun flyus 
sifatida ohaktoshni pechga kirishga imkon bermaydi. Shu sababli faqat tarkibida S 
va R<0,2 - 0,3% bo’lgan toza shihtalardan foydalanish kerak. Amalda ko’pincha 
po’lat avval odatdagi shihta asosli pechda, keyin kislotali pechda ishlanib kutilgan 

---

35 
tarkibga keltiriladi. Flyus sifatida kvarsitdan yoki kislota harakterli marten 
shlakdan foydalaniladi. Pechga kiritilgan shihta materiallari suyuqlanayotgan 
vaqtdan boshlab, asosli marten pechlaridagi kabi uning tarkibidagi Fe, Si, Mn, P 
elementlar oksidlana boshaydi. Bu oksidlar uzaro birikib dastlabki, yuqori 
kremniyli (40 - 60% SiO
2
) shlak ajralib metall sirtiga ko’tarilib uni pech 
bo’shlig’idagi azotga, vodorodga va kislorodga to’yinishdan saqlaydi. Pechga 
kiritilgan temir ruda tarkibidagi kislorod hisobiga uglerodning oksidlanishi zarur 
tarkibli po’lat olinguncha davom ettiriladi. 
Kislotali pechlarda po’lat olishning harakterli hususiyati shundaki, 
birinchidan shihtada S va R lar miqdorining ozligi bo’lsa, ikkinchidan FeO 
taribidagi Fe qaytaruvchi moddalar vositasida emas, balki yuqori temperaturada 
shlakdan hamda pech devoridan uglerod va temir hisobiga qaytarilgan Si 
vositasida qaytariladi. 
Uchinchidan kislotali shlakdan olingan po’lat asosli pechlarda olingan 
po’latlarga qaraganda azotga, vodorodga, kislorodga kam to’yingan bo’lib, 
tarkibida metallmas qo’shimchalar miqdori ham kam bo’ladi. Shuning uchun bu 
po’latlar yuqori mexanik xossalarga egadir.