Rangli va qora

 
 
3.6.
 
IKKI VANNALI MARTEN PECHLARIDA PO’LAT ISHLAB 
CHIQARISH 
 
 
Kuzatishlar shuni ko’rsatadiki, odatda marten pechlarining ish bo’shlig’ida 
ajralayotgan issiqlikning 20 - 25% igina shihta materiallari va shlakni qizdirishga 
sarflanadi. (~50 - 55% pech gazlari bilan, 20 - 25% esa suv bilan sovutiluvchi 
o’tga chidamli g’ishtdan terilgan devorlarga o’tadi). Shu boisdan, issiqlikdan 
to’laroq foydalanish yo’lidagi izlanishlar ikki vannali pechlarning yaratilishiga olib 
keldi.
Pechning tuzilishi. 
pechning ish bo’shlig’ini suv bilan sovitib turiladigan 
o’tga chidamli to’siq 
7
bilan A va B qismlarga ajratiladi. Pech shipi esa ajraladigan 
qilinib, ularning har biri o’z yuklash darchalariga, po’lat va shlak chiqarish 
novlariga ega. Jarayonda ajralayotgan gaz esa mo’ri 
6 
orqali chiqib ketadi. 
Pechning ishlashi. 
pechning o’ng yog’idagi B qismiga yuklangan shixta 
materiallar qizdirilayotgan vaqtda chap yoqdagi A vannadagi suyuq metall sathiga 
o’z furmalari 
2
orqali kislorod haydab turiladi, bunda ajralayotgan gaz B vannaga 
yo’naltiriladi va u yerda kislorod (II) – oksidi (CO) to’la yonadi. natijada vanna 
temperaturasi ko’tarilib undagi shixta materiallar shiddatli qiziy boshlaydi. A 
vannadagi metall kutilgan tarkibga kelganda po’lat va shlak o’z novidan kovshga 
chiqarila boshlaydi. so’ngra qattiq shixta materiallar yuklanadi. Ayni vaqtda qizib 
turgan B vannaga qayta ishlanuvchi cho’yan quyiladi – da suv bilan sovitib 
turiladigan o’z furmasidan kislorod haydaladi. Ajraluvchi gaz endi A vannaga 
yo’naltiriladi. jarayon shu yo’sinda davom etadi. natijada issiqlikdan to’laroq 
foydalaniladi. 

---

34 
3.3 – rasm
. Ikki vannali marten pechining ishlash sxemasi: 
1 – gorelka; 
2
– kislorod furmasi; 
3 
– suyuqlantirilgan metall; 
4 
– shlak; 
5 
– qattiq 
shixta; 
6 
– mo’ri;
 7 
– to’siq. 
Mamlakatimizda 
1965 
yildan 
boshlab 
ikki 
vannali 
pechlardan 
(Magnitogorsk, 
Cherepoveck 
va 
boshqa 
metallurgiya 
kombinatlarida) 
foydalanilmoqda.
Gaz yo’nalishi maxsus moslama (shiber) lar yordamida o’zgartiriladi. Agar 
shixtada 50% dan ortiq suyuq cho’yan bo’lsa, yoqilg’i sarflamay jarayonni olib 
boorish mumkin, bunda jarayon kislorod konvertorlarda kechuvchi jarayonlar kabi, 
ammo ulardan sustroq kechadi. Konstrukciyaning oddiyligi, ish unumining bir 
vannali pechlarga qaraganda 1,5 – 2 marta ortiqligi, yoqilg’ining 4 – 6 marta kam 
sarflanishi tufayli bu pechlardan keng foydalaniladi.