Rafiyev yengil aòLEÒika va uni o‘QIÒish meòodikasi

Sport mashqi mashg‘ulotining yakunlovchi qismi 
har bir
mashq mashg‘ulotida kuch kelishni asta-sekin pasaytirib,
organizmni normaga yaqin holatga keltirish uchun zarurdir.
Yengil atletika mashqlarida, ayniqsa yugurishda, yurak-
qontomir tizimiga ko‘pincha juda katta talablar qo‘yiladi.
Masalan, atlet qisqa masofaga juda katta tezlik bilan yugur-
gandan keyin, shu zahoti tik turib yoki o‘tirib dam olsa,
uning yuqori qon bosimi juda tez pasayib ketadi. Yuguruvchi,
ayniqsa mashq ko‘rmagan yuguruvchi, hatto hushidan ketib
qolishi (gravitatsion shok) ham mumkin. Xuddi mana shuning
uchun qattiq ishlagandan keyin, birdaniga dam olishga o‘tish
tavsiya qilinmaydi. Òajribali yuguruvchilar hatto juda og‘ir
yugurishdan keyin ham birdaniga to‘xtamaydilar. Jo‘shqin
faoliyatdan birdaniga tinch holatga o‘tishni, ular necha daqiqa
davomida oldin sekin yugurib yurib, keyin yurish bilan
yumshatadilar. Mashq ishidan birdaniga tinch holatga o‘tish
ko‘pincha mashq mashg‘ulotidan ko‘ngil to‘lmaganlik hissini
tug‘diradi.
Agarda kuch kelish asta-sekin kamaytirilsa, u vaqtda
subyektiv salbiy his etish hosil bo‘lmaydi.
Mashg‘ulot qismlariga vaqtni taqsimlash.
Odatda,
mashg‘ulotlar 120 daqiqa davom etadi.

---

357
Òo‘rt qismdan iborat guruh bo‘lib o‘tkaziladigan darsda
vaqt quyidagicha taqsimlanadi:
Kirish qismi – 10 daqiqa
Òayyorlov qismi – 30 daqiqa
Asosiy qism – 70 daqiqa
Yakunlovchi qism – 10 daqiqa
Jami – 120 daqiqa
Uch qismdan iborat bo‘lgan mashg‘ulot vaqti quyidagicha
taqsimlanadi:
Chigalyozdi – 20–30 daqiqa
Asosiy qism – 90–80 daqiqa
Yakunlovchi qism – 10 daqiqa
Jami – 120 daqiqa
Ohista, bir xil sur’atda yugurib yurib, keyin yurishga
o‘tish mashg‘ulotning yakunlovchi qismida eng yaxshi vosita
bo‘lib xizmat qiladi. Yugurish 3–6 daqiqa (100 m 30 40
soniyada), keyingi sayr sur’atida yurish esa 2–4 daqiqa da-
vom etadi. Shuningdek, yakunlovchi qismda bo‘shashtira-
digan va yanada chuqurroq nafas olishga yordam beradigan
mashqlar bajarish tavsiya qilinadi.
Darsning qismlariga vaqtni taqsimlash va darsning umumiy
davom etish vaqti sportmashqi vazifalariga, yengilatleti-
kachining tayyorlik darajasiga va mashg‘ulot o‘tkazilayotgan
sharoitga qarab, ko‘rsatilgandan boshqacha bo‘lishi ham
mumkin. Ko‘pincha mashg‘ulot davom etish vaqti 3–4
soatgacha yetishi mumkin (ayniqsa o‘nkurashchilarda, uzoq
va o‘ta uzoq masofalarga yuguruvchi va tez yuguruvchilarda,
langarcho‘p bilan sakrovchilarda).