РадиотўЛҚинларни узатиш ва қабул қилиш ни ўрганиш

1.Электромагнит тўлқинларнинг қайтиши. Тўлқинларнинг тўсиқлардан қайтиши-уларнинг табиатига боғлиқ бўлмаган умумий хусусиятдир. Электромагнит тўлқинлар ҳам тўсиқлардан қайтади.
Электромагнит тўлқинларнинг хоссаларини экспериментал ўрганиш учун тўлқин узунлиги 3см бўлган электромагнит тўлқинлар генератори ва приёмнигидан йиғилган қуйидаги расмдан фойдаланамиз. Генератор ва приёмник рупорли антеннага эга, рупорлар электромагнит тўлқинларни аниқ йўналиш бўйича тарқатиш ва қабул қилишни таъминлайди. Қабул қилинган тебранишлар тўлқинланади ва кучайтирилгандан сўнг электромагнит тўлқинлар индикатори ҳисобланувчи вольтметрга юборилади.

Юқори частотали генератор ва приёмникни -а расмда кўрсатилгани-дек жойлаштириб, вольтметр стрелкаси нолда туришини кўрамиз. Бунинг сабаби шундаки, рупорли антеннадан нурланувчи электромагнит тўлқинларнинг энсиз дастаси қабул қилувчи антенна ёнидан ўтиб кетади. Электромагнит тўлқинлар йўлига металл пластинка қўйиб-б расмда, галванометр стрелкасининг оғишини кўрамиз. Демак, электромагнит тўлқинлар металл пластинкадан қайтар экан, шунга ўхшаш ёруғлик тўлқинлари ҳам металл тўсиқдан қайтади.
Бинобарин, икки муҳит чегарасида тушувчи тўлқин иккига-қайтувчи ва ўтиб кетувчи тўлқинларга ажралади. Муҳими шундаки, ўтиб кетувчи тўлқин йўналиши, тушувчи тўлқин йўналишидан бошқача бўлади, яъни ўтиб кетувчи тўлқин синади.
Барча турдаги тўлқинлар, уларнинг табиатидан қатъий назар, икки муҳит чегарасидан ўтишда синади. Электромагнит тўлқинларнинг синишини кузатиш учун -a расмда тасвирланган қурилмани йиғамиз. Генераторни улаб, приёмник электромагнит тўлқинларни қабул қилмаётганини кўрамиз. Бунинг сабабини тушунтириш осон: руборли антеннадан нурланувчи тўлқинлар приёмник антеннасининг ёнидан ўтиб кетади.
Генератор ва приёмник оралиғига парафин ёки қаттиқ смолан ясалган тўғри бурчакли призмани -b расмда кўрсатилганидек қўйиб, приёмник электромагнит тўлқинларни қабул қилаётганини кўрамиз. Бу тажриба электромагнит тўлқинларнинг синишини кўрсатади.
Икки муҳит чегарасидан ўтишда ёруғлик ҳам синади.
Энсиз ёруғлик дастасини қалин шиша пластинкага йўналтирамиз. Яққол кўрамизки, ҳаво билан шиша чегарасида ёруғлик бир вақтда синади.