R. T. Rahimjonov, Sh. Sh. Shoyunusov

IV(iw_i) = [7(w_i) + iV( w_x) ;

^(iw^ = A(w_x) e¹³¹”¹’,

bunda — haqiqiy chastotaviy tavsif (KCHTni w , nuqta-

sining haqiqiy o'qqa proyeksiyasi);

12. 
    8
    

www.ziyouz.com kutubxonasi



V(w ) — mavhuin chastotaviy tavsif (KCHTni w nuqta- sini mavhum o'qqa proyeksiyasi);

• 
  ACHT (KCHTni w nuqtasining koordinata boshi bilan birlashtiruvchi vektor);
  

9(co₁) = a^rgW(io>₁) = arcctg_ рент (кент w ,

nuqtasini koordinata boshi bilan birlashtiruvchi vektor va haqiqiy chastotaviy o'q C7(w) orasidagi burchak) .

Agarda j (w) manfiy bo'Isa, haqiqiy chastotaviy o'q C7(w)ga nisbatan burchak soat strelkasi yo'nalishi bo'yicha qo'yilib, vektor uzunligi A (w) shu burchak bo'yicha qo'yiladi, agar musbat bo'Isa, soat strelkasiga qarama-qarshi yo'nalishda o'matiladi.

Agarda KCHT vektor ko'rinishida berilgan bo'Isa, uni komp- leks ko'rinishga o'tkazish uchun quyidagi ifodalardan foydala­niladi:

U (w) = A (w) cos j (w) ; (103)

^) = КМ = да%._дмйп1м, 004)

W(iw) = !7(w) + i7(w) .

Agarda KCHT korpleks ko'rinishda berilgan bo'Isa, uni vektor holatiga quyidagi ifodalar orqali o'tkazish mumkin:


А(ы) - yju²{(0) + V²(a>)


ju²_c( со) + '//(со) yjuli co) + (/_m²(co)^;


(105)


cp(co) ₌ arctg^ = arctg^-arctg^_{; (106)}

IV(iw) = A(w) e^lj(w)

bunda < va «п» indekslar qiymat ifoda suratiga yoki maxrajiga taalluqligini bildiradi.


9—R. T. Rahimjonov, Sh.Sh. Shoyunusov 12 9


www.ziyouz.com kutubxonasi

3. 
   ENERGETIKA JIHOZLARINING DINAMIK TAVSIFLARI
   

Energetika jihozlarida ABT tarkibida sodir bo'layotgan o'tish
jarayonlarini tahlil qilish uchun ulaming dinamik tavsiflariga ega
bo'lish kerak. Yuqorida aytib о'tilganidek, bu tavsiflar tajriba
asosida yoki ma'lum umumiy qonunlarga (termodinamika, elek-
trotexnika, gidravlika va boshqalarga) tayanib keltirib chiqarila-
di. Agarda energetika jihozlari murakkab bo'Isa, ularni mayda-
mayda bo'g'inlarga ajratilib, har bir bo'g'in uchun dinamik tav-
sif aniqlanadi va bu bo'g'inlarni ma'lum ketma-ketlikda ulab,
jihozning dinamik tavsifi aniqlanadi. Quyida tajriba asosida
dbydd;larning dinamik tavsiflarini aniqlash ko'rsatilgan. Barabanli
bug' qozoni o'txonasida yoqilg'i sarfining DB miqdorga o'zgari-
shiga mos keluvchi qizdirilgan bug' bosimi Dp ga o'zgarishining
vaqt tavsifi berilgan (56- rasm) .

Bu tavsif ikki bo'g'indan iboratdir:

1. 
   uzatish funksiyasi 1/Ц
   tibli nodavriy bo'g'in;
   
2. 
   uzatish funksiyasi W₂(p) = e^-pt ko'rinishdagi kechikuvchi
   

bo'g'in.

Eksperimental vaqt tavsifida
yuqoridagi uzatish funksiyala-
rining kuchaytirish koeffitsi-
yentlarini aniqlash kerak.
Buning uchun vaqt tavsifini
burilish nuqtasi <o'tkazamiz, toki u Dp va

^A o 'zgarmas

vaqt o'qi t ni kesib o'tsin. Ke-
sib o'tish nuqtalaridan o'tka-
zilgan perpendikularlar orasi-


56-rasm. Barabanli bug'
qozonidagi bug' bosiming
eksperimental vaqt bo'yicha
o'zgarish tavsifi.

13 0








( p) = — ko 'rinishdagi birinchi tar-

Tp+1


www.ziyouz.com kutubxonasi



dagi masofa vaqt doimiysi T ga teng. Vaqt o'qidagi kesishgan nuqtasi bilan t vaqt orasidagi rrasofa kechikish vaqti t ga tengdir. O'zgarmay qolgan bosim o'zgarishi Dp_o,_zgamiasning yoqilg'i miqdorining o'zgarishi DB ga nisbati kuchaytirish koeffitsiyenti К ga tengdir, ya'ni


U holda kirish kattaligi yoqilg'i o'zgarishi DB va chiqish kat­taligi qizdirilgan bug' bosimining o'zgarishi Dp bo'lgan obyekt uchun uzatish funksiyasi quyidagi ko'rinishga ega bo'ladi:


Barabanli bug' qozonida ta'minot suvining DW miqdorga o'zgarishiga mos keluvchi barabandagi suv sathining vaqt bo'yi­cha o'zgarish tavsifi 57- rasmda ko'rsatilgan.

Bu tavsif ham ikki bo'g'inclan iboratdir:

К

1. 
   uzatish funksiyasi (p) = -У- ko'rinishdagi integrallovchi bo'g'in;
   
2. 
   uzatish funksiyasi W (p) = e^_pt ko'rinishdagi kechikuvchi bo'g'in.
   

(107)


W(p)=^e-


(108)


W


AW

57. 
    rasm. Barabandagi suv sathining eksperimental vaqt bo'yicha o'zgarish tavsifi.
    

57. 
    1
    

www.ziyouz.com kutubxonasi





Eksperimental vaqt tavsifidan yuqoridagi uzatish funksiyasi koeffitsiyentlari quyidagicha aniqlanadi. Sath o'zgarish grafigi- dagi sathning to'g'ri chiziqli o'zgarishi vaqt o'qi t va sath o'qi H ni kesib o'tguncha grafikda ko'rsatilganidek davom ettiriladi. Bu chiziqning sath o'qi bilan kesishish nuqtasidan koordinata boshigacha bo 'lgan oraliq b va vaqt о 'qL bilan kesishish nuqtasidan koordinata boshigacha bo'lgan oraliq t aniqlanadi. Aniqlangan miqdorlar orqali integrallovchi bo'g'in kuchaytirish koeffitsiyenti К_ц aniqlanadi:


<¹⁰⁹>

U holda kirish kattaligi DW miqdorga o'zgarishiga mos keluvchi chiqish kattaligi barabandagi suv sathining o'zgarishidan iborat bo'lgan obyekt uchun uzatish funksiyasi quyidagi ko'rinishga ega bo'ladi:

W(p)=^e^f*. (110)

7- jadvalda energetika jihozlari bo'g'inlarining dinamik tav- sifLari keltirilgan.

3. 
   BO'G'INLARNING TURLICHA ULANISHIDAN HOSIL BO'LGAN TIZIMLARNING DINAMIK TAVSIFLARI
   

Bo'g'inlaming ketma-ket ulanishidan hosil bo'lgan tizirming dinamik tavsif lari. Oldingi bo'g'inning chiqish kattaligi keyingi bo'g'inning kirish kattaligi bo'lgan ulanidi ketma-ket ulanish deyi­ladi (58- rasm) .


X_T(t)=XM


Щ(Р)


W₂(p)


y₂(t)


x_n(t)


w_n(p)


y_n(t)=y-r(t)

58. 
    rasm. Ketma-ket ulanishdan hosil bo'lgan tizimning struktura chizmasi.
    

12. 
    2
    

www.ziyouz.com kutubxonasi



133


7- jadval





www.ziyouz.com kutubxonasi



Tizimning uzatish funksiyasi bo 'g 'inlar uzatish funksiyalari ко
paytmasiga teng:

(111)

Tizimning KCHTi bo'g'inlar KCHTlarining ко'paytmasiga
teng: