2-bap. JAHAN
EKONOMIKASI GLOBALLASIWI
2.1. Jahan ekonomikasi globallasiwi tusiniginin mazmuni ham
onm tiykargi belgileri.
2.2. Globallasiw processinin tiykargi derekleri, faktorlan ham
rawajlanrw basqishlan.
2.3. Globallasiwdm milliy ekonomika mraqligma tasiri.
2.1. Jahan ekoiiomikasi globallasiwi tusiniginn mazmuni
ham
onm tiykargi belgileri
XX-XXI asir bosagasinda jahan ekonomikasinda jaiia terrain
globallasiw degen tusinik payda bolgan edi. Usi process hazirgi
kunde kop gana mamleketlerdin ekonomist alimlari tarepinen 6z
aldina ilimiy mashqala sipatmda analiz etilmekte.
Globallasiw processinin rawajlamwi natiyjesinde putkil dunya
birden bir global sistemaga aylaniwi boladi. Globallasiw processin
1990-jillardan baslap juda aktual maselege aylandi, biraq usi
processtin turli turdegi tarepleri ilimiy izleniwlerde 1960-1970-
jillardan baslap keskin talqilana baslagan edi.
Jahan ekonomikasmin globallasiwi - bul, dunya maydanin
birden bir aymaqqa aylaniwm anlatadi ham bunda tovar ham
xizmetler, kapital, malimlemeler agimimn erkin hareketi jiizege
keledi. Sonday-aq, usi process natiyjesinde zamanagoy institutlar
rawajlaniwm qiziqtinwshi pikirlerdiri tarqahwi ham olardi
shoikemlestiriwshilerdin erkin hareketleniwine imkaniyat
jaratiladi.
Globallasiw processi zamanagoy jahan ekonomikasmin
ahmiyetli tendenciyalannan bohp esaplanadi. Sebebi usi process
jahan ekonomikasinda juz berip atirgan basqa tendenciyalar
kushsizligi payda bohp atirgan mamleketler ekonomikasinda da
baqlanbaqta. Rawajlamp atirgan mamleketlerdin kopshilik bolegi
transmilliylesiw, integraciyalasiw ham industriallasiw
processlerine kem tartilgan. Usinm menen bir waqitta sol
mamleketler jahan tovarlar, xizmetler, kapital (tiykarinan
ekonomikaliq jardem korinisinde), jumisshi kushi (eksportyorlar
20
sipatmda) ham texnologiyalar bazarimn aktiv qatnasiwshilari
sanaladi.
Jahan ekonomikasmin globallasiwi - jahan ekonomikasmin 6z-
ara baylamsh bolgan turli islep shiganw taraw ham processlerinin
kusheyip bariwi, jahan xojahginda tovarlar, xizmetler, kapital,
jumisshi kushi ham texnologiyalar bazarin aste-aqmnhq penen
birden bir bazarga aylaniwm bildiredi.
Jahan ekonomikasinda globallasiw processi ogan keri process
ekonomikaliq xizmetinin aymaqhq integraciyalasiw processi
menen birge keshpekte. Usi process sheklengen kolemde, tovarlar
ham islep shiganw faktorlarinm garezsiz hareketine tiykarlangan
mamleketler toparm qamtip aladi.
Aymaqhq integraciyalasiw, bir tarepten, turli mamleketlerdin
ekonomikaliq jaqtan birlesiw processinde qiziqtirsa, ekinshi
tarepten, ayriqsha ekonomikaliq toparlar ortasmda qarama-qarsihq
ham basekilestikti kusheyttiriw arqali jahan ekonomikasmin
globallasiw processinde jetilistirildi.
Xahq arakj sawdamn
rawajlamwi
XSJKJ araiiq finans
bazarlarmdag!
operadyalardui astiwi
\
/
Global mfradikibtifinifs.
dteiliwi
Jahin ekonomifcasi
globallasiwi
Do'stlaringiz bilan baham: