R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

—
s o “z la s h u v nutqi frazeologizm i: 
iarpasini xom o ‘rmoq
] , [y
erga
urmoq], [y u ra g i qon), [ko'zi tor], [ko'zi ocli], [boshi ochiq
].
F r a z e o lo g iz m n in g aksariyati badiiy va so'zlash u v n u tq iga xos.
130

---

F razeologizm
ik k i 
y o q la m a
liso n iy
b irlik , 
shakl 
va
m azm unning d ia le k tik birligidan iborat. F ra zeo lo g izm n in g sh a k liy
tom onini so ‘z (le k s e m a em as) ta s h k il qiladi. U la m in g m a z m u n iy
tom on i frazeologik m a ’nodir. F r a z e o lo g ik m a’n o o ‘ta m u rak k ab
tabiatli, leksem ada b o i g a n i k a b i ayrim i d en o ta tiv tabiatli b o ‘ lsa ,
boshqalari g ra m m a tik m a ’noga e g a , x o lo s. M asalan , m ustaqil s o ‘z
turkumiga kiruvchi fr a z e o lo g iz in : 
(burgaga achchiq qilib, ko ‘rpaga
o‘t qo'ymoq, tarvuzi q o ‘ltig‘idan tushmoq; k o ‘ngli b o ‘sh; hash-pash
deguncha)
d en otativ 
m a ’noga 
ega b o is a , 
turgan gap, shunga
qaramay
kabi n o m u sta q il fr a z e o lo g iz m la r faqat gram m atik v a z ifa
bajaradi.
Odatda, fr a z e o lo g iz m n in g i n a ’n osi bir lek sem a m a’nosiga t e n g
deyiladi. Biroq hech q a c h o n u lar ten g em as. C h u n k i fr a z e lo g iz m va
leksem a m a’n o si t e n g b o i s a edi, unda fra zeo lo g izm ortiq ch a b o i i b
qolar edi. M iso l sifa tid a
[yoqasini ushlamoq]
F razeologizm i b ila n
[hayron bo'lmoq]