Р-29 рахимджанов дурбек Абиджанович абу ҳафс ан-насафийнинг «китоб ал-қанд фи ма‘рифат ‘уламо’ самарқанд» АСАРИ самарқандда ҳадис илми тарихи бўйича муҳим манба

Илмий ишнинг услубий асослари.
Диссертация мавзусини 
ёритишда жаҳон исломшунослигида ҳадис илмини тадқиқ қилиш 
борасида эришилган энг сўнгги ютуқ, хулоса ва услубларга 
таянилди. Манбалар маълумотларини таҳлил қилишда тарихий-
қиёсий метод қўлланилди. Ўзбекистон Республикаси Президенти 
Ислом Каримов асарларида билдирилган асрлар оша халқимизнинг 
миллий қадриятига айланган ислом динига ҳурмат билан ёндашиш, 
динлараро бағрикенглик ҳақидаги фикр ва кўрсатмаларига амал 
қилинди. 
Диссертацияда тарихий жараёнлар, ижтимоий-маънавий 
муҳит илмийлик, холислик тамойиллари асосида ёритилди. 
Тадқиқотнинг манбалари.
Илмий ишга асосий манба қилиб 
Абу Ҳафс ан-Насафийнинг (в. 1142 й.) 
«
باتك
 
دنقلا
 
في
 
ةفرعم
 
ءاملع
 
 رسم
دنق
»
(«Китоб ал-қанд фи ма‘рифат ‘уламо’ Самарқанд» – «Самарқанд 
уламоларини билиш бўйича ширин китоб»)
13
асари олинди. Бу асар 
Самарқанд 
шаҳридаги 
ҳадис 
илми 
тарихини 
ёритишга 
бағишланган махсус биографик қомус бўлиб, унда беш асрлик давр 
қамраб олинган (бу асар ҳақида батафсил қ.: диссертациянинг I 
боби). «Китоб ал-қанд»нинг ноқис қисми ўрнини тўлдириш учун 
ёрдамчи манбалар сифатида ал-Хатиб ал-Бағдодийнинг (в. 1071 й.) 
«Та’рих Бағдод» («Бағдод тарихи»), Муҳаммад ибн ‘Абд ал-Жалил 
ас-Самарқандийнинг (XII аср) «Мунтахаб китоб ал-қанд» («Китоб 
ал-қанднинг сайланмаси»), Абу Са‘д ас-Сам‘онийнинг (в. 1167 й.) 
«Китоб ал-ансоб» («Нисбалар китоби»), Абу Бакр Во‘изнинг (XIII 
13
Нажм ад-дин ‘Умар ибн Муҳаммад ибн Аҳмад ан-Насафий. Китоб ал-қанд 
фи зикр ‘уламо’ Самарқанд / Назар Муҳаммад ал-Форйобий таҳрири остида. – ал-
Мамлака ал-‘Арабийа ас-Су‘удийа: Мактабат ал-Кавсар, 1412/1991. 

---

8 
аср боши) «Фазо’ил-и Балх» («Балх шаҳри фазилатлари») 
асарларидан фойдаланилди
14
.