Qurilish materiallari va buyumlari

3. Suyuq shisha va kislotabardosh sement 
Suyuq shisha. 
Suyuq shisha natriy silikat (Na
2
O
.
nSiO
2
) Yoki kaliy silikat (K
2
O
.
nSiO
2
) larning 
suvli kolloid eritmasi bo‘lib, sariq Yoki jigar rangida bo‘ladi, 50-70% suvli aralashmasi zichligi 
1,3-1,5 g/sm
3
. 
Suyuq shisha maydalangan sof kvars qumi va soda (Na
2
CO
3
) Yoki potash (K
2
SO
3
) 
aralashmasini 1300-1400
0
S haroratda suyuqlantirib olinadi. Eritma tez sovutilsa va 0,4-0,6 MPa
 
bosimli bug‘ ta’sirida (avtoklavda) qayta ishlansa sarg‘ish va ko‘kimtir ranglardagi suyuq shisha 
havoyi bog‘lovchisi hosil bo‘ladi.
Suyuq shishaning qotishini natriy kremneftorid (Na
2
SiF
6
) kabi katalizatorlar qo‘shib 
tezlashtirish mumkin. Suyuq shisha kislotaga va yuqori haroratga bardoshli betonlar, silikat 
bo‘Yoqlar, gruntlarni zichlashtiruvchi kompozitsiyalar tayyorlashda ishlatiladi.

---

- 34 - 
Kislotabardosh sement
-toza kvars qumi va natriy kremneftorid aralashmasini kukun holatda 
maydalab olinadi. Komponentlarni alohida kukunlab so‘ng aralashtirish ham mumkin. Kvars qumi 
o‘rniga andezit kabi tabiiy toshlarni kukunlab ishlatsa bo‘ladi. Kislotabardosh sement suyuq 
shishaning suvdagi eritmasiga qorilsa bog‘lovchilik xususiyatiga ega bo‘ladi. Uning quyuqlanishi 
30 minutdan keyin boshlanib, oxiri 6 soatgacha davom etishi mumkin. Kislotabardosh sement 10
0
S 
yuqori haroratda qota boshlaydi.
Kislotabardosh sement asosidagi qorishma, beton va boshqa materiallar mineral va organik 
kislotalarga chidamli bo‘ladi, ammo ishqorlar va fosfat, ftorid kislotalari ta’sirida emiriladi. 
Kislotabardosh sement suv ta’siriga chidamsiz bo‘ladi. U asosida qorishma, beton tayyorlanganda 
kislotaga chidamli to‘ldiruvchilar: kvars qumi, andezit, granit chaqiq tosh ishlatilishi kerak.
Kislotabardosh material va buyumlar kimyoviy apparatlar ichini qoplashda, kimYo va o‘g‘itlar 
ishlab chiqarish sanoatida, omborxonalar, rezervuarlar va boshqa inshootlar qurilishida agressiv 
muhitlardan himoyalovchi sifatida ishlatiladi.