Quloq tomoq

Tovush hosil qilish funksiyasi. Tovush hosil bo‘lishida 
nafas apparatining uchta asosiy bo‘limi: 1) o‘pka, bronxlar, 
traxeya (pastki rezonator); 2) hiqildoqning tovush apparati, 
xususan, tovush burmachalari; 3) og‘iz bo‘shlig‘i, burun va 
uning atrofidagi qo‘shimcha sinuslarni rezonatsiya qiladi-
gan, pastki jag‘, lab, tanglay va lunjlarning harakati tufay-
li o‘z shaklini o‘zgartiruvchi a’zolar (yuqorigi rezonator) 
ishtirok etadi.
Tovush balandligi, kuchi va tembri bo‘yicha farq qila-
di. Erkaklarda hiqildoq va tovush burmachalari o‘lchami 
bolalar va ayollarga qaraganda kattaligi tufayli erkaklarda 
tovush bir oktavaga past bo‘ladi. Tovushning o‘zgarishi 
yoki uning sinishi (mutatsiyasi) balog‘at yoshiga yetganda 
(12–16 yoshlar orasida) yuzaga keladi. O‘g‘il bolalarda to-
vush diskant yoki altdan tenor, bariton yoki basga, qizlarda 
esa – soprano yoki kontroltoga o‘tadi.

---

149