Qobiliyat. Uning turlari va tavsifi Qobiliyatlarni tarkib topishi va rivojlanishi Qobiliyatning sifat va miqdor tavsifi

Kasbiy saralash - muayyan kasbni muvaffaqiyatli ravishda egallab, o‘z oldiga qo’ygan fuqarolik burchini yuqori saviyada ado eta biladigan shaxslarni ajrata olish jarayondir. Amalda saralash kasbiy bilimlar shakllangan ma’lum ko‘nikmalar, malakalarga asoslangan holda tekshirish me’zonlariga suyanib omilkorlik bilan oqilona saralash o‘tkaziladi.
Oxirgi yillar davomida Buyuk Britaniya oliy o‘quv yurtlarida talabalar soni keskin darajada oshib ketdi. Bu o‘z navbatida ilmiy izlanish bosqichidagi talabalar qabul sonining oshishiga ham o‘z ta’sirini berdi. Buyuk Britaniya oliy o‘quv yurtlarida faoliyat yuritadigan ko‘pchilik ilmiy xodimlar uchun, ilmiy izlanish bosqichidagi talabalarning ishlariga rahbarlik faoliyatini yuritish ilmiy amaliyotlarining asosini tashkil qiladi; haqiqatdan ham ko‘plar uchun bu mavqe’ning aniq talabi, ishning shart-sharoit taqozosi yoki ish tavsifnomasida “ilmiy izlanish bosqichidagi talabalarning ilmiy tekshirishlariga murabbiylik faoliyatini muvafaqqiyatli tugallandi” kabi jumlararni keltirib o‘tish sababli bo‘lishi mumkin. Ilmiy izlanish bosqichidagi talabalarining ishlariga murabbiylik faoliyati haqida, ilmiy izlanish bosqichining turli ko‘rinishlari yo’q’risidagi ma’lumotlar Falsafa fanlari doktori (Ph.d) va Falsafa fanlari nomzodi (M.Phil)lariga e’tibor qaratilgan.
Har bir kasb maxsus bilimga va umumiy hamda maxsus tayyorgarlik natijasida inson tomonidan egallangan ko‘nikmalar majmuasiga ega bo‘linishini talab etadi.
Ijtimoiy faoliyat alohida ahamiyatga ega bo‘lgan faoliyat turidir. Chunki u turli toifadagi ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlam a’zolariga xizmat ko‘rsatishga qaratilgan. Kasbiy faoliyat sifatida ijtimoiy faoliyat 3 ta sohani o‘z ichiga oladi:


Ijtimoiy faoliyat-shaxs va oila darajasida. Individual faoliyatning asosiy maqsadi, individning ijtimoiy moslashuvi va reabilitatsiyasi, uni o‘rab turgan jamoatchilik orasidagi mojaroli vaziyatlarni hal qilishdan iboratdir. Masalan, bolaning oila tarkibida jismoniy va ruhiy jihatdan sog‘lom o‘sishi ota-onalarning ijtimoiy-madaniy mavqei hamda moddiy ta’minlanganligiga, ularning etarli darajada diqqat-e’tiborni ajrata olishlari borasidagi imkoniyatlariga, ta’lim muassasalarining joylashuvi (yaqin yoki uzoq), mazkur oila qaerda yashayotganligiga bog‘liqdir. Sanab o‘tilgan barcha vaziyatlarda bola va ularning ota-onalariga qonunchilikda belgilangan huquqlaridan foydalanishlarida doimo malakali mutaxassis yordamiga ehtiyoj seziladi. Ijtimoiy xodim qiyinchiliklarni aniqlashi, oila va individga ijtimoiy resurslar manbaiga murojaat qilish uchun maslahatlar berishi va tegishli joylar tomonidan qo‘llab-quvvatlash ishlari tashkillashtirilishida yordam berishi mumkin.