Qishloq xo’jalik ishlab chiqarishda texnika xavfsizligi asoslari

Bosim ostidagi ballonlardan foydalanish qoidalari. Katta bosim ostida siqilgan,

suyultirilgan yoki eritilgan gazlar bilan to’ldirilgan ballonlarni ishlatayotganda ehtiyotkor bo’lish va

«Sanoatkontexnazorat» agentligi tasdiqlagan hamma qoidalarga qat’iy amal qilish talab etiladi. Ballonlarning yorilishi bilan bog’liq falokatlar shunisi bilan juda xavfliki, ko’p hollarda ballonlar yaqinida odamlar bo’ladi. Falokatlarga asosan quyidagilar sabab bo’ladi:

• 
  - ballonlar tayyorlanish sifatining pastligi;
  
• 
  - ballonlarni gaz bilan me’yoridan ortiq to’ldirish;
  
• 
  - ballonlarni tashish va saqlash vaqtida xavfsizlik qoidalarini buzish.
  

•

6.50-rasm. Ballonlarni bo’yash va ulardagi yozuvlar uchun ishlatiladigan ranglar turlari

115

Kislorod ballonlarini moy bilan ifloslanishdan va ayniqsa uning ichiga moy tushishidan ehtiyot qilish zarur. Har bir ballonda ventil, aniq ko’rinib turadigan tamg’a bo’lishi lozim.

Tamg’ada ballonning raqami, haqiqiy og’irligi, tayyorlangan kuni (yil va oy) hamda ish bosimini

navbatdagi sinash yili, gidravlik sinov bosimi, ballonning sig’imi ko’rsatiladi. Ishlatilayotgan ballonlar kamida besh yilda bir marta davriy sinovdan o’tkazilishi lozim. Xlor, vodorod xlorid, oltingugurt kabi gazlar bilan to’ldirilgan ballonlar kamida ikki yilda bir marta sinovdan o’tkazib turiladi.

Atsetilin balonidan tashqari boshqa barcha ballonlar har 5 yilda bir marotaba 1,5barobar ishchi bosimdan ortiq bo’lgan bosim ostida sinovdan o’tkaziladi. Atsetilin balloni 3,5 MPa gacha

bo’lgan bosim ostida azot gazi bilan to’ldirilib 1 metr chuqurlikgacha bo’lgan suv ostida tekshiriladi.

Agar davriy sinov muddati o’tib ketgan bo’lsa, qoidalarda ko’rsatilgan tamg’alar bo’lmasa, ventillari buzilgan yoki korpusi shikastlangan bo’lsa, ballonlarni gaz bilan to’ldirishi taqiqlanadi.

Ballonlar tik holda saqlanishi, ularning ag’nab ketishi, ifloslanishi va qizishiga yo’l qo’ymaydigan

qilib to’sib qo’yilishi zarur. Bosim bilan ishlaydigan idishlarni o’rnatish va xavfsiz ishlatish qoidalariga ko’ra, siqilgan gaz ballonlarining qoldiq bosimi 50 kPa dan, atsetilen ballonlariniki esa

50 kPa dan past hamda 100 kPa dan ziyod bo’lmasligi lozim. Nazorat uchun savollar.

1. 
   Texnika xavfsizligi asoslari deganda nimani tushunasiz?
   
2. 
   Xavfsizlikni ta’minlash vositalariga nimalar kiradi?
   
3. 
   Blokirovka qurilmasi nima uchun va qayerda ishlatiladi?
   
4. 
   Tormoz qurilmasi vazifasi nimadan iborat?
   
5. 
   Saqlagich klapanlar ishilash printsipi nimaga asoslangan?
   
6. 
   Xavfsizlikni ta’minlovchi belgilar turlari necha xil bo’ladi?
   
7. 
   Yuk ko’tarish mashinalrdan foydalanishda xavfsizlik choralari nimalar?
   
8. 
   Transport va qishloq xo’jaligi mashinalarini bo’ylama va qiya turg’unligi deganda nimani tushunasiz?
   
9.