Qishloq xo‘jalik ekinlarini zararkunandalari, kasalliklari va ularga qarshi kurash choralari

1.8-rasm. Karadrinaning rivojlanish bosqichlari.

Kurash choralari.

Agrotexnik tadbirlar: Yerni kuzgi chuqur shudgorlash; zararlanadigan ekinlarni bir-biridan uzoqroq joylashtirish; g‘o‘za qator oralariga ishlov berish; begona o‘tlarga qarshi kurash.
Biologik usul: tuxumiga qarshi 4-5 kun oralatib 3 marta trixogramma tuxumxo‘ridan har gektariga 1grammdan 5x5 sxemada 400ta nuqtaga zararkunandaning har bir avlodiga qarshi chiqarish. Karadrinaning o‘rta va katta yoshdagi qurtilariga qarshi brakon entomofagidan 1:20; 1:10; 1:5 nisbatlarda zararkunandaning har avlodiga qarshi 3 martadan 4-5 kun oralab 10x10m sxemada chiqarish. Karadrinaning kichik yoshdagi qurtlariga va tuxumiga qarshi oltinko‘z entomofagining 3-4 kunlik tuxumidan gektariga 500 tadan 1500 tagacha chiqarish ham yaxshi samara beradi.
Kimyoviy usul: har o‘simlikda 1-2ta qurt yoki o‘simlik bilan barg plastinkasining 10% zararlanganda Avaunt 15% li sus.k. 0,4-0,45 l/ga; siperfos 55% em.k. -1,5l/ga; deltafos 36% em.k.-1,5 l/ga; politrin 35% em.k.-1l/ga; Desis 2,5% k.e.- 0,7l/ga, mospilan 20% n.k. -0,3 l/ga; Nurell-D 55% em.k. -1,5l/ga; sumi-alfa 20% em.k.- 0,15 l/ga va boshqa ruxsat etilgan dorilar bilan ishlov berish tavsiya etiladi.

Gʻo‘zaning kasalliklari

Vilt – so‘lish demakdir. Uning 2 xili mavjud – vertisillyoz va fuzarioz viltlar. Kasalliklarning ikkalasini ham tuproq zamburug‘lari qo‘zg‘atadi va ular tuproqda ko‘p yillar davomida (3-5 yildan 9-10 yilgacha) saqlanishi mumkin. Fuzarioz viltning asosiy zarari g‘o‘za o‘suv davrining
ilk bosqichlarida, nihollar unib chiqishidan shonalash fazasigacha kuzatiladi va bunda nihollar ko‘plab qurib qoladi. Vertisillyoz vilt odatda shonalash fazasidan boshlab kuzatiladi. Har ikki kasallik uchraganida ham g‘o‘zaning o‘tkazuvchi naychalarida tusi qo‘ng‘irdan (vertisillyoz viltda) deyarli qoragacha (fuzarioz viltda) dog‘lar hosil bo‘ladi. Ularni ko‘rish uchun poyaning pastki qismi qiya qilib yoki uzunasiga o‘tkir pichoq bilan kesib, tekshiriladi. Qo‘zg‘atuvchi zamburug‘ turini aniqlash uchun daladan namunalar olib, laboratoriyada tekshiriladi. Ushbu zamburug‘lar g‘o‘zadan tashqari ko‘p o‘simlik turlarini, jumladan ko‘p begona o‘t turlarini ham zaralaydi.