Qishloq xo‘jalik ekinlarini zararkunandalari, kasalliklari va ularga qarshi kurash choralari

GʻALLANING ZARARLI ORGANIZMLARI VA ULARGA QARSHI KURASH CHORALARI

Gʻallaning so‘ruvchi zararkunandalari

Bug‘doy tripsi - O‘zbekistonning hamma xududlaridagi g‘allazorlarda uchraydi. Gʻallada boshoqlanish davri boshlanishi bilan yetuk tripslar paydo bo‘la boshlaydi. (2.1-rasm). Lichinkalar boshoq qobig‘i

2.1-rasm. Bug‘doy tripsi (a- imago), (b- lichinka).
ichiga kirib, qobiq va gul shirasini, keyinchalik esa don shirasini so‘rib oziqlanadi. O‘simliklar dag‘allashib, donlar pishib, hosil yig‘im- terimga yaqinlashganda lichinkalar oziqlanishini tugatib tuproqqa tusha boshlaydi. Bug‘doy tripsi yiliga 1 marta avlod beradi.

Kurash choralari.

Agrotexnik tadbirlar: g‘allaning chidamliligini oshiradigan chora- tadbirlar (o‘g‘itlash, sug‘orish) trips zararini pasayishiga yordam beradi va dala atrofini begona o‘tlardan tozalash.
Biologik usul: bug‘doy tripsiga qarshi oltinko‘z entomofagining 3-4 kunlik tuxumlaridan 1:10, 1:20 nisbatlarida 10 kun oralatib 2 marta chiqariladi. Zaruriyat bo‘lgan maydonlarga oltinko‘z tuxumidan 500-1000 tagacha chiqarish davom ettiriladi.
Kimyoviy usul: vegetasiya davomida Karate-0,2 l/ga; Atilla 0,2 l/ga, Killer 0,2 l/ga, Nurel-D- 0,5 l/ga; Siperfos- 0,5 l/ga; Sipermetrin- 0,2 l/ga va boshqa ruxsat etilgan preparatlar bilan ishlov beriladi.

Gʻalla shiralari - Gʻalla shiralari kuzgi g‘allada tuxum qo‘yadi va shu tuxumlar qishlab chiqadi. Bahorda kunlar isishi bilan lichinkalar chiqib oziqlana boshlaydi. To‘rtinchi tullashdan keyin qanotsiz urg‘ochilarga aylanadi. Bu urg‘ochilar tirik tug‘ib ko‘payadi. (2.2 rasm). Keyingi bo‘g‘inlari qanotsiz va qanotli tarqatuvchilarga ajraladi. Mavsum davomida shiralar 10-12 avlod beradi.
Shiralar doimo o‘simlikning yashil va yumshoq qismida sharbatini so‘rib oziqlanadi. Natijada o‘simlik sarg‘ayib qurib qoladi. Kuchli zararlanganda g‘alla boshoq tortmaydi.