Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti

АRIZA 
 
Meni ona tili va adabiyot o‘qituvchisi 
sifatida qabul qilishingizni so‘rayman.
2012 yil 23 iyun (imzo) А.G‘ulomova 

---

132 
Muloqot darsini tashkil etishda matn ustida ishlash 
Tasviriy matnlar
orqali muloqot darsini tashkil etish mumkin. Bunda, 
asosan, tabiat manzarasi, alohida narsalar, voqyea va hodisalar, ish jarayonlari 
tasvirlanadi. Tasvirlash, kuzatuvchanlik bilan bog`liq, shuning uchun ona tili 
mashg`ulotlarida o`quvchilarni kuzatuvchanlikka o`rgatish, narsa, voqyea, 
hodisalardagi eng muhim belgi va xususiyatlariga ko`ra bilishga odatlantirish 
juda katta ahamiyatga ega.
Masalan, «Quyidagi rasmni kuzating va tasvirlang», «Rasm asosida kichik 
matn tuzing», «Rasmga sarlavha toping» kabi topshiriqlar beriladi. Bu 
topshiriqlar og`zaki yoki yozma shaklda berilishi mumkin. 
O`quvchilarni guruhlarga bo`lib, har bir guruhga turli rasmlar berib, ularni 
jamoa asosida ishlashga yo`naltirish ham mumkin. Buning uchun rasm asosida 
tarqatma materiallar tayyorlash maqsadga muvofiqdir.
Rivoya matn
orqali muloqot darsini tashkil etish mumkin. Bunda matn 
ishtirok etuvchi personajlarning suhbati, dialog sifatida tuzilishi kerak. «Bizning 
oila», «Mening Vatanim», «Navro`z», «Bizning maktab», «Mening do`stim», 
«Yozga ta’tilda», «Yoz kunlarining birida» kabilardir. Masalan, modernizasiya 
qilingan darsliklar va dasturlar asosida yaratilgan 5-sinf «Ona tili» dasturida 1-
chorakning 7-darsida «Ma’nodosh so`zlar» berilgan va 13-darsida o`tilganlar 
asosida matn yaratish topshirilgan. O`quvchilarga 
sevinmoq, quvonmoq, 
xursand bo`lmoq
fe’llari yordamida matn yarating kabi grammatik topshiriqlar 
asosida matn yaratishni ham topshirish mumkin.

---

133 
Muhokama matn 
orqali muloqot darsini tashkil etish mumkin. Bunda 
o`quvchi bayon qilinayotgan voqyea-hodisaga o`z munosabatini bildiradi. Xalq 
maqollarini muhokama matnining mavzusi qilib tanlash maqsadga muvofiqdir. 
Masalan: 
Dili to`g`rining –yo`li to`g`ri. Sayoq yurgan-tayoq yer. Yaxshi so`z 
ham, yomon so`z ham bir og`izdan chiqadi.