Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti

 
Mavzuni mustahkamlash uchun savol – topshiriqlar. 
1. Dars nima? 
2. Dars qanday qismlardan tarkib topadi? 
3. Sizningcha, darsning motivatsiya qismida qanday usullardan foydalanish 
samara beradi? 
4. Zarur axborotlar bilan ta’minlash qismida qanday usullardan foydalanish 
mumkin? 
5. Ma’ruzaning qanday shakllarini bilasiz? 
 
Foydalanilgan adabiyotlar 

---

97 
1.
Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”ги Қонуни. 
Баркамол авлод – Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори.-Т.: “Шарқ”, 
1997.
2.
Ўзбекистон Республикасининг “Кадрлар тайёрлаш миллий 
дастури”. Баркамол авлод – Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори.-Т.: 
“Шарқ”, 1997.
3.
Ахунова Г.Н., Голиш Л.В., Файзуллаева Д.М. Педагогик 
технологиялари лойиҳалаштириш ва режалаштириш. – Тошкент: 
Иқтисодиёт, 2009.
4.
Очилов М. Янги педагогик технологиялар. - Қарши, 2000. 
5.
Авлиёқулов Н. Замонавий ўқитиш технологиялари.-Т., 2001. 
6.
Йўлдошев Ж., Усмонов С. Педагогик технология асослари. Т.: 
Ўқитувчи, 2004. 
7.
Саидахмедов Н.С. Педагогик амалиётда янги 
педагогик 
технологияларни қўллаш намуналари. - Т.: РТМ, 2000. 
8.
Толипов Ў., Усмонбоева М. Педагогик технология: назария ва 
амалиёт. - Т.: Фан, 2005. 
ONA TILI DARSLARIDA MUAMMOLI TA’LIM
Muammoli ta’limning tarixi 
Vatanimiz taraqqiyotining ustuvor poydevori ta’lim va tarbiya bo‘lib, bu 
boradagi faoliyatimizni har tomonlama puxta, aniq rejalar asosida tizimli taskil 
etmog‘imiz darkor. «Ta’lim to`g`risida»gi Qonun hamda «Kadrlar tayyorlash 
milliy dasturi» talablari asosida ta'lim tizimida jiddiy o‘zgarishlar amalga 
oshmoqda. Muhtaram Prezidentimiz I.A.Karimov ta'kidlaganlaridek: «eski 
qolipda, mustabid davrda yozilgan darsliklardan foydalanib, eski mafkuradan 
xalos bo‘lmasdan bolalarimizni yangicha fikrlashga o‘rgatolmaymiz, axir. Buni 
barchamiz tushunishimiz, anglashimiz darkor»
3
. Prezidentimizning ana shu 
ko‘rsatmalari asosida ta'limning har bir jabhasiga o‘zgarishlar kiritilmoqda.
3
Баркамол авлод - Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори. Президент И.Каримовнинг
Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси 1Х сессиясида сўзлаган нутқи, 1997 йил, 29 
август, Тошкент: «Шарқ», 1999 , 8-бет. 

---

98 
O‘zbekiston Respublikasi VMning 1999-yil 16-avgustdagi 390-sonli qarori 
bilan tasdiqlangan Umumiy o`rta ta’limning davlat ta’lim standartlariga berilgan 
sharhlar, «2004-2009-yillarda maktab ta’limini rivojlantirish Davlat umummilliy 
dasturi» doirasida davlat standarti, yangi o‘quv rejasi ishlab chiqildi, ushbu reja 
asosida namunaviy dastur yuzaga keldi. Tabiiyki, endilikda yangi, zamonaviy 
darsliklarga ehtiyoj tobora kuchliroq sezilmoqda. Shu jihatdan zamonaviy 
darsliklar bilimlarni ta’lim oluvchiga tayyor holda berib emas, balki har kimning 
o‘z hayoti davomida o‘zining atrof-muhitni tushunishini, muammoli vaziyatlarni 
hal eta olishini ta’minlaydigan topshiriqlar bilan yaratilmog‘i lozim. Zamonaviy 
o‘qituvchi oddiy dars beruvchi o‘qituvchi emas, u ta’lim oluvchilarning 
muammoli 
yo‘naltirilgan 
tadqiqot 
faoliyatiga 
tashkilotchi 
va 
muvofiqlashtiruvchi sifatida gavdalanishi lozim. O`quvchilar esa o‘z navbatida 
ta’lim jarayonining to‘la huquqli ishtirokchilari bo‘lib qoladilar va ta’lim 
jarayoni hamda natijalari uchun o‘qituvchi bilan birga javobgar bo‘ladilar. 
Ma’lumki, muammoli ta’lim texnologiyalari o‘quvchi faoliyatini 
faollashtirish va jadallashtirishga asoslangan. Shunday ekan, muammoli ta’lim 
asosida o‘quvchilarning ijodiy tafakkuri va ijodiy qobiliyatlarini o‘stirishga 
jiddiy ahamiyat berilmoqda. 
Muammoli ta’lim xususida fikr yuritar ekanmiz, uning tarixiga nazar 
tashlamasak bo‘lmaydi. 
Muammoli ta’lim texnologiyasi juda qadim zamonlardan buyon shakllanib 
kelmoqda. Jumladan, Qadimgi Gresiyada muammoli savol-javoblar, Qadimgi 
Hindiston va Xitoyda muammoli bahs-munozaralardan keng foydalanilgan. 
Misol tariqasida qadimgi hind, xitoy va grek tilshunosligidagi muammoli 
vaziyatlarni keltiramiz:
Jumladan, bizga ma’lumki