Qarshi kurashning

45

---

Janubi-Sharqiy Osiyoda islom. 
Janubi-Sharqiy Osiyoga islomning 
kirib kelishi nisbatan tinch kechdi. Bu jarayon bir necha o‘n hatto, 
yuz yilliklarga cho‘zildi.
Islom ning ilk yillari - xalifalik davrida arab qo'shinlari bu yerlarga 
kelmagan b o ‘lsalar-da, birinchi arab savdogar aholi maskanlari bu 
m intaqada V II—VIII asrlardayoq paydo bo'lgan edi ham da Arabiston 
yarim orolini Uzoq Sharq va Janubiy Osiyo bilan bog‘laydigan serqatnov 
dengiz yo‘llari bilan bog'lovchi ko‘prik vazifasini bajardilar. Aynan ular 
islom dinini mazkur o ‘lkalarda tarqatdilar. Shu bilan birga, mutaxassislar 
bu ishda hind, fors, hatto, xitoyliklarning xizmatlari katta bo‘lganini 
ham ta’kidlaydMar. Mazkur holat ham ushbu o‘lkalarda islomning rivojiga 
o ‘z ta’sirini o'tkazdi. Bu xususan, mintaqadagi islom o‘rta asrlarda 
A rabistonda mavjud b o ‘lgan islom ko‘rinishidan farq qilib, mahalliy 
an’analar, hind, fors va boshqa millatlarning urf-odatlari bilan aralashib 
ketishida yaqqol namoyon bo‘ldi.
Islom dinini mahalliy aholi orasida birinchilardan bo‘lib Malakka 
yarim orolining sohil mintaqalari va Sumatra orolining shimoliy qismida 
yashovchi xalqlar qabul qildilar (XI—X III asriar). Natijada XV asrda 
taraqqiy etgan Malakka Sultonligidan chiqqan din tarqatuvchi savdogarlar 
o ‘z faoliyatlarini kengaytirib yubordilar. XV—XVII asrlarda Yava, Bruney, 
X V -X V I asrlarda G ‘arbiy Sumatra, XV asrning ikkinchi yarmida Pa- 
tani, XIV—XV asrlarda Sulu va Mindanao, XV-XV1II asrlarda Arakana 
aholisi islomni qabul qildi. Yangi din Yava orqali Janubiy Sumatraga 
(XVIII—XIX asriar), Janubiy Kalimantanga (XVI—XVII asriar), G ‘arbiy 
Sumatra orqali Sulavesiga (XVII asr) kirib keldi. Mintaqada islomlashuv 
jarayoni hozirgi kunda ham davom etmoqda.
Xususan, bugungi kunda