Qarshi davlat universituti

3.1. O’yintaktikasidaquyidagitushunchalarqo’llaniladi:Birinchitempatamasixujumkombinastiyasinibirinchibo’libboshlaydigano’yinchigategishlibo’lib, udeyarli “past” vatezuzatiladiganto’pbilanhujumuyushtiradi.Hujumchilarni «tempbo’yicha» ajratishshartliasosdaqabulqilingan, shuninguchunhujumchilardanbarchahujumusullarinivataktikkombinastiyalarniamalgaoshirishtalabetiladi.

Bog`lovchio’yinchio’yinningborishinito’g`ribaholayolishivaturlichabo’lgano’yinvaziyatlaridanhujumni samaralitashkiletaolishilozim. Shu sabablibufunkstiyanibajarishgao’yinninozikjihatlarigachatushunadigan, jamoaningfikrinitezdaanglab, o’yinmohiyatigamoskombinastiyalarnitashkiletaoladigan, kengfikrli, vazmino’yinchilartanlanadi.

O’yinni samaralitashkiletishdajamoaimkoniyatlaridankelibchiqib, uniquyidagitamoyildatashkiletishmumkin: 4+2 (to’rttahujumchivaikkitabog`lovchio’yinchilar) va 5+1 (beshtahujumchivabittabog`lovchio’yinchi). Oxirgivarianthozirgizamonvoleybolidajudakengqo’llaniladi.

Taktikaningyakkaguruhvajamoashakllarimavjud. Taktikaningusulario’yintizimlaridanvakombinastiyalardaniborat. Taktikaningvositalarigaesao’yinmalaka (priyom)larivaularnibarchaturlarikiradi.

Muayyanmusobaqalargamo’ljallangantaktikyo’nalish, taktikshakl, usulvavositalaroldindanrejalashtirilgan strategikdasturgabo’ysinishlozim. Barchataktikharakatlartaktikbilimlar, fikrlash, vaziyatnito’g`ribaholash, maqsadgamuvofiqqarorqabulqilish, jismoniyqobiliyat, texnikmahoratvairodaimkoniyatlarigaasoslanishikerak.Taktikharakatkibernetikanuqtainazaridanmurakkabvaziyatdaeng samaraliqarornitopishvaungamunosibharakatqilishbilanbog`liqbo’lgano’z-o’zini sozlabboshqaruvchifaoliyatnianglatadi.

TaktikharakatMNSningafferent – efferentnervresteptorlari, tolalariishtirokidatashqimuxitta’sirotlariniqabulqilish, xotirada saqlash, tahlilqilish, vaziyatgamunosibravishdaqaytaishlabmotivizastiyaniqoniqtiruvchiqarorgakelishkabifaoliyatlarbilanbog`liqbo’lganpsixofiziologikjarayondaniboratdir.

Taktikharakatning samaralibo’lishidaboshmiyayarimsharlarivaziyatinioldindanbilish (aksettirish) qobiliyatialohidao’rinegallaydi. Mazkurqobiliyatmusobaqavaziyatlariganisbatanto’g`riqarorgakelishvamaqsadgamuvofiqtaktikharakatqilish samarasinioshirishgaimkonyaratadi. Albatta, bundayqobiliyatnitakomillashuvi sportchinio’yintajribasigabog`liqbo’ladi. Shuninguchuno’quv-mashg`ulotlarjarayonidahaliro’ybermaganvaziyatnioldindanfahmlash, ungaxosqarornitayyorlashvataxminiyharakatrejasinixotiradaaksettirishqobiliyatlarinirivojlantirishgaoidmashqlarnitanlashvaulardanunumlifoydalanishjudakattaahamiyatgaega. Yuqoridarajadatakomillashganmazkurqobiliyattaktikva strategikrejaniamalgaoshirishdamuhimpoydevorbo’libhisoblanadi.Oldindanfahmlashvavaziyatgamunosibharakatqilishqobiliyatinirivojlantirishgaoidmashqlarqo’llashda 3 tajarayondaniboratfaoliyatnibajarishzarurbo’ladi.O’yintaktikasiikkiqismdanxujumvahimoyataktikasidaniboratbo’lib, individual, guruhlivajamoataktikharakatlariasosidaamalgaoshiriladi.