Qarshi davlat universituti

2.3 Himoyatexnikasi: Himoyabuhujumharakatlarigaqarshiharakatqilishdir. Himoyausullaridanfoydalanibhujumharakatlaribartarafetiladi.

To’pniqabulqilish: To’po’yingakiritilganda, hujumzarbasidan so’ngvato’siqdanqaytgandaamalgaoshiriladi.Hozirgizamonvoleybolidato’pniqabulqilishningquyidagiusullarivavariantlarimavjud: pastdanikkiqo’llab (judakamhollardabirqo’lbilan); yuqoridanikkiqo’llab; sonqismibilanvaorqagadumalabbirqo’llabpastdan; oldingako’krak-qorinqismlaribilanyiqilganholdabirqo’llabpastdan.



15-rasm

O’yingakiritilganto’pni sifatliqabulqilishhujumharakatlariningqanchalik samaralibo’lishinibelgilaydi. O’yingakiritilganto’pniqabulqilishningengko’ptarqalganva samaralishaklibuto’pniikkiqo’llabpastdanqabulqilishdir. 15-rasmdaikkiqo’llabpastdanto’pqabulqilayotgano’yinchiningholatitasvirlangan. Oyoqlarbukilgan, biroyoqoldinda, qo’lkaftlaribirlashtirilganholdapastgatushirilgan. To’pniqabulqilishvaqtidatirsaklarnibukishmumkinemas. Qo’llarbilanoldinga-yuqorigaharakatqilinadi. To’pganisbatankuchliqarama-qarshiharakatqilishkerakemas. Bundaqo’llarto’ptomonyaqinlashtirilibuningtagigakiritiladi. Oyoqlarnibukib-yozishbilanto’pgakerakliyo’nalishberiladi. To’pnipastdanqabulqilishdaengasosiysito’pningyo’nalishi, tezliginito’g`ribaholayolishvabog`lovchio’yinchinikuzatishhisoblanadi. O’yinchizarurjoyniegallayolmaganbo’lsa-yu, to’po’ngtomongayo’nalayotganbo’lsa, to’pniqabulqiluvchiqo’llarnito’g`rioldingachiqaradivao’ngqo’lniyuqorigachiqaribburadi, chaptomongayo’nalayotganbo’lsachapqo’lyuqorigachiqariladi.

To’pnipastdanikkiqo’llabqabulqilishhujumzarbasiniqabulqilishdahamasosiyusulhisoblanadi. O’yingakiritilganto’pyokihujumzarbasining sifasizqabulqilinishi (pasttraektoriyadauzatish, bog`lovchio’yinchigaetkazibbermaslik) bog`lovchio’yinchitomonidanhujumuchunberiladiganto’puzatishni samarasizbo’lishigaolibkeladi. Shuninguchunmashg`ulotlarvaqtidaturlitezlikda, yo’nalishdavakuchlanishdakelayotganto’plarnipastdanikkiqo’llabqabulqilishgakattae’tiborberishzarur.

To’pnibirqo’llabqabulqilishtayanchholatdavayiqilibamalgaoshiriladi. Tayanchholatdabajariladiganusulo’yinchiningyonigatezlikbilantushayotganto’pniqabulqilishdafoydalaniladi. To’pniqabulqilishyopiqholdagikaftyuzasibilanbajariladi.

Orqagayokiyontomongayiqilib, birqo’lbilanto’pniqabulqilishko’phollardaayollarvoleyboligaxosdir. Harakat so’ngidayontomongakattaqadamtashlanib, qo’lto’ptomonto’g`riuzatiladi. BundaMOK (markaziyog`irlikkuchi) keskinpasayadi.



16-rasm

To’pgazarbaberilgandan so’ng, o’yinchitayanchoyoqninguchidayiqilishtomongaburilib, oyoqtovonibilano’tiradivado’mbaloqoshadi (16-rasm).

Jarohatvalateyishningoldiniolishmaqsadidagavdaningorqao’rtaqismibilanemas, balkibirozyonboshbilando’mbaloqoshiladi, daxanko’krakqismigatekkizibolinadi.

Ko’krak-qorinqismibilan sirg`alibyiqilganholdabirqo’lbilanto’pniqabulqilishusulierkaklarvoleyboligamansubusulhisoblanadi. O’yinchioxirgiqadamda (17-rasm) keskinharakatbilangavdanipastga-oldinga 25˚-30˚ burchakostidamaydonchagatashlaydi. Tayanchsizholdakaftningorqayokiolditomonibilanto’pgazarbaberib, qo’llarinioldingacho’zadivaqo’llarimaydonchagategishibilanoyoqlarinitizzaqismidabukadi, qo’llaresaorqaga-yongaitarilishibilangavdaninggorizontalholatgakelishigayordamberadi. Bosho’zvaqtidamaksimalorqagatashlanadi.



17-rasm

To’siqqo’yish

To’siq – raqibninghujumzarbasigaqarshiharakatqilishningengasosiyusulihisoblanadi. Texniknuqtainazardanto’siqqo’yishengqiyino’yinelementlaridan sanaladi. To’siqqo’yishelementiniyuqoridarajadaegallashbilano’yinchiqarshihujumniuyushtirish, to’siqdan so’ngqimmatliochkolarniyutishimkoniyatigaegabo’ladi.

To’siqbiro’yinchitomonidan (yakka) yokiikki-ucho’yinchitomonidan (guruhli) amalgaoshirilishimumkin. O’yinchito’ryaqinida, yuqoriturishholatida, qo’llarnielka sathidako’tarib, tovonlariniparallelholatdaqo’yibturadi (18-rasm). Hujumqilinayotganjoyningmasofasigaqarabto’ryaqinidayontomonlargaqadamtashlash, yugurish, sakrashkabiharakatlarnibajarishmumkin.


18-rasm
To’siqqo’yishuchunavvalo’yinchioyoqlariniko’proqbukib, qo’llariniqattiq silkibyuqoriga sakraydi. Qo’llartirsakdanbirozbukilganholatdato’rtepasigako’tariladi. Optimalkuchlangan (barmoqlarorasiochiq) kaftlarto’rningyuqoriqismigaborganda, to’roshayuqoriga-oldingaharakatlantiriladi. Zarbavaqtidakaftlarto’pgamaksimalyaqinlashtiriladivabilakbo’g`inlarihisobigafaolbukiladi. Bundanasosiymaqsadberilganzarbaniamortizastiyalashvato’pniraqibjamoasiningmaydonchasigayo’naltirishdaniboratdir.

Hujumchilarto’rchekkalaridanhujumzarbalariniberishdato’pnito’siqdanmaydontashqarisigachiqaribyuborishgaharakatqiladilar. Shu sabablito’siqto’rchekkasigayaqinbo’lganqo’lbilanyopiladivato’pningmaydonchadanchiqibketishgayo’lqo’yilmaydi.

To’siqqo’yishtexnikasiningmurakkabligiquyidagiuchtaomilgabog`liq: joytanlash; turganjoydanyokiharakatdan so’ngbaland sakrash; qo’lnito’rustigako’tarishvaqtinianiqlash.