Qarshi davlat universituti

4.1 Dastlabkio’rgatishva uningmohiyati:sportmalakalarigadastlabkio’rgatishjarayoniko’pyillik sporttayyorgarligitiziminingpoydevoribo’libhisoblanadi. Dastlabkio’rgatisho’ztashkiliy, uslubiy, ilmiyvamoddiy-texnikanuqtainazaridanqanchalikpuxtaasoslanganbo’lsa, sifatlibo’lsa, shunchalik sporto’rinbosarlarinitayyorlashyo’liqisqaroqvaosonroqbo’ladi. Ammobu, albatta, mutaxassisningbilimiga, kasbiyko’nikmavamalakalarigabevositabog`liqbo’ladi. Shuninguchunmutaxassislarnitayyorlashgamo’ljallangano’quvdasturiningenge’tiborlivaasosiybo’limlaridanbiriboshlang`icho’rgatishuslubiyati (texnologiyasi) bo’libhisoblanadi.

Musobaqajarayonida samaralinatijagaerishishningasosiyshart-sharoitlaridanbiri – buvoleybolchiningtexniktayyorgarligi, texnikmahoratitakomillashgandarajadabo’lishidir. Demak, o’rgatishjarayoniningdastlabkivaasosiymaqsadibuo’yintexnikasinimukammalo’zlashtirishdir.

Harakat – (o’yin) malakalari – to’pniuzatish, qabulqilish (himoya), to’pnio’yingakiritish, zarbaberish, to’siqqo’yish – belgilanganbosqichlarda, ma’lumuslublarvavositalaryordamidao’zlashtiriladi, mukammallashtiriladi, takomillashtiriladi. Mazkurjarayonpedagogik, biopsixologikvabiomexanikqonuniyatlarasosidaamalgaoshiriladi.

O’rgatishjarayoni – bupedagogikjarayonbo’lib, trener-o’qituvchidankattamahorat, kasbiytayyorgarliknitalabqiladi. Lekinshundaybo’lsada, harakatni (o’yinmalakasini) ijroetishtexnikasigao’rgatishboshqaahamiyatli sabablargahambog`liqdir: bolaningfaolligi, mashg`ulotlarning soni, sifati, davometishmuddati, yordamchitexnikuskunalar, mashg`uloto’tkaziladiganjoyningshart-sharoitlari, bolaningqiziqishi, harakat «boyligi», tajribasivahokazo.

Shunihamaytishzarurki, harakattexnikasinio’zlashtirishmuddatibolaningoilaviysharoitiga, uningijtimoiyvaiqtisodiyimkoniyatigahamdaruhiyholatigahambog`liqdir.

Yuqoridakeltirilganma’lumotvao’rgatishjarayonidae’tiborgaolinadiganomillarma’lumuslubiytartibdaasoslanganrejalashtiruvhujjatlaridanjoyolishikerak. Bundantashqaribolaningichki «sirli» imkoniyatlarinihamdamavjudomillarnianiqlashtanlovdasturivamashqlariyordamidaamalgaoshirilishizarur.Olingannatijalaro’rgatishuslublarini, sqichlarinivatexnologiyasiniqo’llashdatayanchomilbulibxizmatqilishikerak.

Dastlabkio’rgatishjarayonibirnechabosqichlardaamalgaoshiriladivabubosqichlarniharbirio’zigaxosuslubvavositalarnio’zichigaoladi.

Umumiyrivojlantiruvchimashqlaro’yinchidajismoniybarkamollikvao’yinchiuchunzarurbo’lganharakatko’nikmalarivamalakalarini sayqallashuchunqo’llaniladi.

Barchamashqlaro’zyo’nalishigamosravishdabirlashganholdamashqqilishningmaxsustayyorgarligiasosiyqismlarinitashkiletadi: umumiyjismoniy, maxsusjismoniy, texnik, taktik, o’yintayyorgarligi. Harbirtayyorgarlikturidao’ziningetakchiomillariborki, ularyordamidako’zlaganmaqsadgaerishiladi. Shubilanbirgabarchaturdagitayyorgarliklarbir-biribilanuzviybog`liq. Misoluchunagaro’quvchijismoniyyaxshitayyorlanmaganbo’lsa, uhujumdazarbaberishtexnikmashqiniyaxshibajaraolmaydi. Bundayholdao’quvchinijismoniytomondanchiniqtirish, zarbaberishusuliniko’pmartatakrorlashdanko’rafoydaliroqdir.
Xulosa
Mavzubo’yichaqaytetilganadabiyotlartaxlilishunarsanie’tirofetishgaimkonberadiki, zamonaviyvoleyboltavsifivao’yintexnikasitasnifiborasidaolibborilganilmiyishnatijasidavoleybolbilanshug`ullanayotganmaktabo’quvchilariorasidavoleybol sportturixaqidaberilayotgannazariybilimlarborasidagiishlarqoniqarlidarajadaemasligiko’zgatashlandi. Shuo’rindayuqori sinfo’quvchilaribilanolibborilgan suxbatlarnatijasidao’yintexnikasitasnifiborasidagiog`zaki so’rovlargahamijobiyjavobolinmaganinikuzatishmumkin.

Yuqoridagilardanxulosaqiladiganbo’lsaknafaqatvoleybolbalkimboshqa sportturlarininghamnazariyjixatlarigakeraklie’tiborqaratishkerakliginitakidlabo’tishmumkin. Albattajismoniy, texnikvataktikjixatdanetarlitayyorgarlikkaegabo’lishbilanbirganazariytayyorgarlikbilanhamshug`ullanibborilsamaqsadgamuvofiqbo’ladi.

Yuqoridagiilmiyishorqalikelgusidazamonaviyvoleyboldebe’tirofetayotganimiz sportturininghammabopjixatlarigato’xtalib, voleyboltexnikasiningtasnifiborasidakeraklibilimlarnimustaxkamlabyoshavlodnitarbilashdavoleyboltexnikasiniqaysidetalidanboshlasho’rgatishko’proqmaqsadgamuvofiqekanligixaqidailmiyishnidavomettirib, yoshlargavoleybol sportturihaqidabilimlarimniberishbilanbirgaularnihamjismonan, hamruxanvatangaetukmutaxassiskadrlarqilibtayyorlashdao’zxissamniqo’shamandebumidqilaman.

Albattavoleybol sportturiborasidaolibborilayotganilmishishlarko’pbizolibborganmalakaviyishhamkelgusidamustaqildiyorimizdavoleybol sportturiniyanadarivojlanibravnaqtopishida, xususan “Zamonaviyvoleyboltavsifio’yintexnikasivauningtasnifi” mavzusihamasqotadidebumidqilamiz.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. 
   KarimovI. Bizqurish, yaratishyo’lidanboraveramiz. Toshkent. 1995
   

1. 
   KarimovI. Islohotlarniamalgaoshirishdakati’atlibo’laylik. Toshkent. 1996
   
2. 
   KarimovI. Barkamolavlodorzusi. Toshkent. 1998
   
3. 
   I.KarimovXavfsizlikvatinchlikuchunkurashmoqkerak. Toshkent. 2002
   
4. 
   I.A.Karimov. Vatanravnaqiuchunxarbirimizmas’ulmiz. Toshkent. 2001.
   
5. 
   I.A.Karimov. Bizningboshmaqsadimizjamiyatnidemokratlashtirishvayangilash, mamlakatnimodernizastiyavaisloxetishdir. Toshkent. 2005.
   
6. 
   I.KarimovVatanimizningbosqichma-bosqichvabarqarorrivojlanishinita’minlashbizningoliymaqsadimiz. Toshkent. 2008