Qarshi davlat universiteti o‘zbek tili va adabiyoti metodikasi kafedrasi



Download 2,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet161/245
Sana02.09.2021
Hajmi2,09 Mb.
#162437
1   ...   157   158   159   160   161   162   163   164   ...   245
Bog'liq
ona tili morfemika soz yasalishi morfologiya fanining oquv-uslubiy majmuasi

tо‘lkinli  chiziq  chizadi.Namuna:*Kooperatsiya*    unchalik  katta  emas.Yuk  tо‘la  ortilgan  hajmi  5560 
tonaga teng bо‘ladi.Bu gapda son sо‘z turkumi 5560 bо‘lib.tonaga sо‘zi esa numerativ sо‘z bо‘lib,sonni 
о‘zi bog‘lab kelgan hokim sо‘z sanaladi.Son yesa sifatlovchi vazifasini bajargan.Uni  о‘zi  bog‘langan 
sо‘z bilan 5560 tonnaga tarzida yozib qо‘yiladi.5560 sо‘zining' ostida tо‘lqinli chiziq chiziladi. 
156-mashqni  ishlash.Talabga  kо‘ra  mashqdagi  gaplar  tarkibida  kelgan  mikdor  va  tartib  sonlar 
anikdanadi.ularni о‘zi bog‘lanib kelgan sо‘z bilan ikki ustunga yoziladi, gapdagi vazifasi belgilanadi. 
Byrinchi gap;1.Birinchi о‘qiv yilining birinchi,ikkinchi,uchinchi chorakda "Toshdaftar", "Kesak" 
qalamda  yozib. dars tayyorlardik.  Keyinchalik   paydo
 
bо‘lgan  "Sovg‘a"  nomli  о‘qish kitobi  ham  har 
olti о‘qivchiga  xar  bir  donadan taqsimlab berilgan edi. (N.S), 
Bu  gapdagi   tartib   va   dona   sonlarning   gapdagi   vazifasi sifatlovchilikdir. 
159-mashq. 
Talabi: 
Gaplarni 
kо‘chiring. 
Dona 
sonlarni 
topib, 
yasalishini 
tushuntiring. 
 
1- 0q tunukadan yasalgan ikki paqirni menga berib, tо‘rttasini akamniig о‘zi kо‘tardi. Bu gapdagi 
dona sonlar talabalar faolligi asosida: ikki yasamaning shakli ekanligi, tо‘rtta (tо‘rt+ta)ning shakl yasovchi 
-ta  ekanligi?  aniqlanadi'.  Ular  ishtirokida  (mikdor)  sonlarning  shakl  yasovchisi  bilan  ham,  numeratav 
sо‘zlar bilan ham, -ta shakl yasovchisi bilan ham kelish kо‘rinishlari mavjudligi belgilanadi. Bu haqda 
amaliy  ish dovom ettiriladi. 
160-mashq.  Talabi:  Chama  sonlar:!  topib,  qanday  yasalganiii  izohlaig  va  о‘zi  bog‘langan  sо‘z 
bilan birga kо‘chiring. 
1.  Axir,  sizdek  minglab  xotin  -qizlar  chо‘rilikdan  kutulib,  biri  doktor,  biri      injener,.,      biri    
muallima    bо‘lib    xalk   yelga    xizmat qilmoqda.(Z.Fatxullin.) Bu gapda biri sо‘zi sanoq son bо‘lib, 
egalik  qо‘shimchasini  olganligi  tufayli  oglashganligi,  о‘zidan  kiyingi  injener,  doktor,  muallima 
aniqlanmishlari  bilam  bog‘lanib  kelganligi  kо‘rsatiladi,  aniqlovchi  ekanligi  belgilanadi  hamda  
minglab  xotin-qizlar  birikmasi tarkibidagi  minglab soni chama  son ekanligi, u sanoq songa-lab shakl 
yasovchisini  biriktirish  asosida  yuzaga  kelganligi  ta’kidlanadi.  Qolganlari  talabalar  tomonidan 
mustaqil holda bajariladi.. Ularning tо‘g‘ry bajarilganligi har bir gapdan keyin tekshirilib boriladi. 
161- 
mashq. 
Jamlovchi 
sonlarni 
topib.gapdagi 
vazifasini, 
yasalishi 
tushuntiriladi. 
 
 
NAMUNA: amu ichra beshovlon rejalar tuzib keldi,Bu gapda jamlovchi son beshovlon sanaladi 
Jamlovchi  son-ov  –ala  avlon  shakil  yasovchilar  Bilan  yasaladi  beshovlon  sо‘zining  gapdagi  vazifasi 
sifatlovchidir  
162-MASHQ gaplardagi taqsim sonlarni topib yasalishini va dona sondan farqini tushuntirining  
   

Download 2,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   157   158   159   160   161   162   163   164   ...   245




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish