Qarshi davlat universiteti kimyo kafedrasi noorganik kimyo fanidan

Qotishmalari. Galliy elementining kadmiy va qalay elementlari bilan qotishmalari mavjud.

Texnologiyasi. Tabiatda galliy tarqoq holda, asosan, alyuminiy minerallarida uchraydi va ulardan olinadi. Galliy izlari rux rudalarida ko‘p bo‘ladi, bundan tashqari toshko‘mir kullarida galliy miqdori anchagina aniqlangan (1,5 gacha). Galliy tabiatda alyuminiyning yo‘ldoshi bo‘lib, asosan, alyuminiy sanoatidagi mahsulotdan ajratib olinadi. Asosiy xom­ashyo glinozyomni qayta ishlash mobaynida boksitlar tanlab eritil­ganda galliy eritmaga o‘tadi. Eritma karbon oksidi (karbonlash) bilan bir necha bor purkalanib, galliyni cho‘kma holiga cho‘ktiradi va qayta eritadi. Natijada Al(OH)₃ eritmada kamayib borsa, galliy esa eritmaga o‘tadi. Olingan eritma yana qayta korbonlanadi va galliy cho‘ktiriladi. Cho‘kma NaOH da eritilgach, ikkilamchi qo‘shimcha kimyoviy elementlardan tozalanadi, so‘ng eritma elektrolizga jo‘natilib, elektr toki yordamida galliy metall holida ajratib olinadi. Ikkinchi usul alyuminiy-anodli qotishma ham galliy uchun xomashyo hisoblanib, u 700-800⁰C harorat ostida kuydiriladi, so‘ng ishqor yordamida qayta ishlanib, yuqorida qayd etilgan texnologiya orqali ajratib olinadi.