Qarshi davlat universiteti iqtisodiyot kafedrasi davlat boshqaruvida inson resurslari

Vaziyatli usul (amaliy tadqiqotlar). Vaziyatli usul muayyan vaziyatlarni koʻrib chiqish, oʻrganish va muhokama qilish orqali boshqaruv mexanizmlari toʻgʻrisida tushuncha olish qobiliyatiga asoslangan. Ushbu oʻqitish usuli bilim va faktlarni tartibga solishga yordam beradi, oʻquvchilarda muammolarni tahlil qilish, muloqot qilish va qaror qabul qilish qobiliyatini rivojlantiradi. Uning ahamiyati shundaki, u tinglovchining oʻz fikrini shakllantiradi, ongni odamlarning xulq-atvori sohasida mutlaqo toʻgʻri yoki mutlaqo notoʻgʻri tushuncha boʻlishi yoki boʻlmasligi toʻgʻrisidagi fikrni rivojlantiradi.
Ishbilarmonlik oʻyinlari. Ishbilarmonlik oʻyinlari odatda vaziyatni boshqarish usulining maxsus shaklini ifodalaydi, chunki boshqaruv muammosiga yechim izlash auditoriyada sodir boʻladi. Shu bilan birga, tinglovchilar ma’lum rollarni ijro etishib, bir-biri bilan muloqot qilishadi, ma’lum bir shaxs nomidan gapirishadi. Bu vazir, qoʻmita raisi, vazir oʻrinbosari, hay’at raisi, direktor, ularning oʻrinbosarlari va yordamchilari, boʻlim boshliqlari (yuridik, oʻquv-uslubiy, moliyaviy va b.) boʻlishi mumkin. Oʻyinda ishtirok etadigan bir guruh tinglovchilar taqdim etilgan ma’lumotlarni oʻrganadilar, bir qator qarorlar qabul qiladilar, javob sifatida qoʻshimcha ma’lumot (fikr-mulohaza) oladilar va shu bilan turli vaziyatlar ketma-ketligidan oʻtib, yangi sharoitlarda ishlashni oʻrganadilar.
"Aqliy hujum" – bu ikki guruh tinglovchilari tomonidan qoʻyilgan muammoni muhokama qilish va hal qilishning maxsus tartibi, bunda birinchi guruh Gʻoyalar generatori, ikkinchisi esa tahlil qilish va baholash guruhi.
"Aqliy hujum" ni tashkil etishda oʻqituvchi quyidagi qoidalarga amal qiladi:
1. Muammoni aniqlash va "aqliy hujum" ning kutilayotgan (kerakli) natijasining asosiy parametrlarini tushuntirish. Axborot olishga bogʻliq muammolarni iloji boricha koʻproq jalb qilish. Har bir tinglovchiga muammo boʻyicha yordamchi ma’lumot materiallarini tarqatish maqsadga muvofiqdir.
2. Har bir guruhdagi talabalar soni 10 kishidan oshmasligi kerak. Shaxsiy Gʻoyalarni tezda oʻrganish va keyinchalik "aqliy hujum" ning barcha ishtirokchilariga taqdim etish uchun kichik guruhlarga boʻlinish ham mumkin.
3. Tinglovchilarning bir-biriga qarama-qarshi oʻtirishlari kutilayotgan dialogga kirishish ehtimoli yuqoriligi, taqdimot doskasining qarshisida oʻtirganlar birinchi navbatda undagi yozuvlarga munosabat bildirishi mumkinligi, qabul qilingan qoidalardan chetga chiqish yoki samarasiz hatti-harakatlar paytida guruh a’zolarining harakatlarini nazorat qilish osonligini e’tiborga olib, oʻqituvchiga tinglovchilarni aylana yoki yarim doira shaklida joylashtirish maqsadga muvofiqdir.