Q. Shodiyeva nutq 0 ‘stirish uslubiyoti

haydovchi, y u k mcishinasi
( a vt omo bi li ),
kuzov,
kabina, ru/, signal.
S h u n i n g d e k , sa y o ha t vaqtida kuza t i shni , u ni n g
a m a l i y t o m o n d a n zarurligini t o ‘!iq idrok etishlari u c h u n hayot i y 
m i s o l l a r b i l an bogMash j u d a m u h i m d i r , bu b ol al ar ni ng qiziqishini 
k u c h a y t i r a d i . M as a la n , m a k t a b g a tayyorlov, kat ta g u r u h bolalari 
k u t u b x o n a g a ( qi r o a tx o n ag a ) b o r i b , u yerdagi ish m a z m u n i bilan 
t a n i s h i b g i n a q o l m a s d a n , balki h a m n i a tartibga a m a l qi l gan hol da 
k u t u b x o n a g a a ’z o b o ‘lishi, u n d a n b i r o n t a ki tob olishi kerak. 
S a y o h a t n i t as hki l e ti shd a t a r b i y a c h i kuzatish o b y e k t i n i n g u z o q -
y a q i n l i g i n i an iq la s hi , s h u n g a q a r a b y o ‘lni q a n d a y bosi b o ‘tishni 
( ya yov yo ki t r a n s p o r t d a b o r i s h n i ) , b ol al ar ni ng d a m olish j o y -
larini, k u z a t i l a d i g a n o b y e k t n i n g qaysi jihat lari ga bo l al ar d i q q a -
t ini y o* n al t i r i s h k e r a k l i g i n i , k u z a t i l a y o t g an o b y c k t t o ‘g krisida 
g a p i r i b b e r i s h u c h u n k i m l a m i j a l b qi li shni ( y u k m a s h i n a s i
h a y d o v c h i s i , t ikuvchi , q u r u v c h i , k u t u b xo n ac h i va h o k a z ol ar ni )
bel gi l ab, u l a r bi l an o l d i n d a n b o l al ar ga n i ma haqi da gapi ri b berish 
kerakligi ni kelishib oladi. S h u n i n g d e k . q a n d a y t arbivaviy ishlar 
ol i b b or i li shi n a z a r d a tutiladi: o n a - V a t a n g a n u i h a b b a t , n i e h n a t g a
t o ‘g ‘ri m u n o s a b a t n i t a r b i y a l a s h , m a d a n i v - g i g i y e n i k o d a t l a r n i ,
k o kc h a d a yu ri s h qoi dal ar ini s hakl lant ir i sh va hokaz ol a r.
K o ' p i n c h a s a y oh at v a q t i d a bol al ar ni p r e d m c t l a r ( b u y u m l a r )
b i l a n u z o q d a n t u r i b ( m a ' l u m b i r m a s o f a d a ) t a n i sht i r i l ad i . 
S h u n i n g u c h u n b u n d a y h o l a t l a r d a t ar b i y a c h i n in g n u t q i katta 
a h a m i y a t g a ega: h aj m va fa zo ni bi ldiruvchi s o ' z l a m i a n i q va tez- 
t e z i shl at is hi (ko*cha keng, c h e t l a r i g a dar axt l ar eki l gan, u z o q d a
a n h o r b o r , t o ‘g ‘rida x i y o b o n k o ‘rinib turibdi, b o g ‘c h a n i n g c h a p
t o m o n i d a s h o h k o ' c h a b o r va h o ka z o) . M a n a shul arni ng barchasini 
h i s o b g a ol ib, t arbi ya chi s a y o h a t n i n g rejasini t uzadi va m a s h g ‘u- 
l ot ni q a n d a y bo sh l as hni , q a n d a y us ul lar dan f oy da l a ni shn i , asosiy 
q i s m i n i n g bori shi ni va q a n d a y y ak u n l as h n i puxt a o ‘yl ab oladi.
H a r q a n d a y s a y o h a t n i n g bo sh l an i s hi g u r u h x o n a s i d a tashkil 
e t i l a d i . T a r b i y a c h i b o l a l a r d a n q a c h o n , q a y e r g a s a y o h a t g a
b o r g a n l i k l a r i n i , u ye r da n i m a l a r n i kuzatganliklarini. b u g u n h a m
s a y o h a t g a bori shl ari ni , qay er g a , n i m a m a q s a d d a bori shl ari ni aytib 
beradi .
T a r b i y a c h i k u z a t i s h y u z a s i d a n y o M - y o l riq b e r a d i . Bu

---

m a s h g ' u l o t b o s h l a n i s h i n i n g m u h i m b o s q i c h i h i s o b l a n a d i .
Tar bi ya ch i s a y o ha t n i n g m aq s a d i n i q is qa va ani q qilib a yt ib ber adi .
M a s a l a n : „ B o l a l a r . b u g u n b i z k i y i m t i kish u s t a x o n a s i g a
b o ra mi z . U y e r d a k i y i m - k e c h a k l a r q a n d a y tikilishini, b i c h i q c h i
ti kil adi gan ki yi ml ar ni q a n d a y b i c h i s h i n i , bi chi sh u c h u n q a n d a y
b u y u m l a r k c r a k b o i i s h i n i k u z a t a m i z v a u l a r n i n g n o m l a r i n i
x o t i r a m i z d a s a q l a b q o l a m i z “ . A y n i q s a , k a t t a g u r u h l a r d a
n i a s h g ‘ul o t n i t o p i s h m o q , s h e ' r b i l a n , s ay o ha t u c h u n t a y y o r l a b
q o ' y i l g a n b u y u m l a r n i k o ' r s a ti s h b i lan h a m b o s h l as h m u m k i n .
M a s a l a n , t arbi yachi b o l a l a r n i p a x t a dalasiga s a y o h a t g a ol i b 
c h i q i s h d a n avval s h u n d a y t o p i s h m o q aytadi:
Y u r a r t e k i s e g a t d a n ,
B ar m o q la r i p o ‘l at d a n .
Yelkasida q o p i bor.
Katta t e r n i r s a v a td an .