Q. Shodiyeva nutq 0 ‘stirish uslubiyoti

qisq a , t o ‘g ‘ri
burchak, yon tomonida
, 
dastasi
s o ‘zl ari ni kiritish .
M a s h g ‘ulot ning borishi. T a r b i y a c h i : „ Bugu ngi m a s h g ‘u l o t i m i z
j u d a m u r a k k a b . Ikki b u y u m n i ( p r e d m e t n i ) t a q q o s l a s h i m i z ( po r t f e l
va s u m k a n i stol ustiga q o ‘y a d i ) k e r ak. Bu b u y u m l a r n i t a r t i b b i l a n
bi r-bi ri ga t aqqosl aymi z. B u g u n b i z qaysi b u y u m l a r n i t a q q o s l a r

---

e k a n m i z ? “ Bir bol a c h i q i h b u y u m l a r n i k o ‘rsatib j a v o b bcradi: 
„ B u port fel, bunisi es a s u m k a “ .
T a r b i y a c h i . T o ‘g ‘ri. B u l a r ki ml a r u c h u n kerak?
B o l a . Portfel o ‘q u v c h i u c h u n kerak. U n g a kitoblarini soladi. 
Y a n a o ‘qi tuvch i , o t a l a r i m i z , on al a r i mi z , t al ab a o p a va aka l a r i mi z 
h a m portfel olib yurishadi. U l a r h a m portfelga kit ob va daftarlarini 
sol i shadi .
2 - b o l a n i n g j a v o b i . S u m k a o n a l a r u c h u n kerak. Ul a r
s u m k a bi l an ozi q- ovq a t d o ‘konl ari ga, bozorlarga ozi q- o vq at , meva 
v a s a b z a v o t l a r xarid q i l g an i borishadi.
T a r b i y a c h i . K o ‘ra y li k - c hi , s umka p o r t fe lda n ni masi bilan 
f a r q q i l a r e k a n?
3 - b o I a . Portfel j i g a r r a n g , s umka esa q o r a r a ng d a. Ul ar n i ng
r a ng i h a r xil.
4 - b o l a . Y a n a s u m k a n i n g b u r c h a k l ar i y u q o r i t o m o n g a
d u m a l o q shaklga o ‘x s h a b k e t g a n , xtiddi s u m k a n i n g burchakl ari
y o kq d e k . Port fcl ni ng es a y u q o r i d a va past da b ur c h a k l a r i bor.
T a r b i y a c h i . Bu h a q d a qi sqa qilib q a n d a y aytish m u m k i n ?
U l a r n i n g shakllari q a n d a y ?
5 - b o l a . U l a r n i n g s ha kl la r i h a r xil. Portfel t o ‘g ‘ri burchakli, 
s u m k a esa un ga o ' x s h a ma y d i .
6 - b o 1 a . U l a r t urli x i lda yopiladi. Por t fcl ni ng q o p q o g ï b o ‘- 
li b, u q u l f l a n a d i , q u l f i y o n t o m o n i d a , s u m k a n i n g es a bi r 
t o m o n i d a n i k k i nch i t o m o n g a t ort i b y o p i l ad i g a n qulfi bor, u 
y u q o r i d a ( s u m k a n i n g us t t o m o n i d a ) j oyl as hgan.
7 - b o l a . Y a n a s u m k a n i n g portfelnikiga o ‘x s hash q o p q o g ' i
y o ‘q.
S o ‘ngra t ar bi ya chi b o l a l a r g a portfel bilan s u m k a n i n g qulfini, 
da s t a s i n i t aq q os l a s hn i t a k l i f et adi . S u m k a va p o r t f e ln i n g qulflari 
b i r x i l d a m i ? D a s t a s i - c h i ? E n d i dastasiga q a r a n g , u l a r neg a ha r
xil? l c h k i tuzilishini q a r a n g l a r , port felni ng va s u m k a n i n g ichki 
q i s m i d a q a n d a y farq b o r ?
T a r b i y a c h i . M a n a , b i z s u mk a va portfel b i r- b i r i d a n n i ­
m a s i b i lan farq qilishini g a p i r d i k . Ayt i ngl ar-chi , u l a r ni mas i bilan 
b i r- b i r i g a o ‘xshash, n i m a s i b i l a n farqli? N i m a u c h u n s u m k a va 
p o rt f e l kerak?
1 0 - b o l a . P ort fel ga k i t o b , daf tar solib yuri l adi , s u m k a bilan 
e s a d o ' k o n g a , b o z o r g a b o r i s h m u m k i n .
1 1 - b o l a . M e n i n g o t a m e s a portfel bilan d o ‘k on ga boradi.
12- b o l a . S u m k a g a h a m ki tob, daf ta r solib yuri sh m u m k i n ,

---

m e n b u n i o lz k o ' z i m bilan k o ' r g a n m a n . M e n i n g o p a m s h u n d a y
qiladi.
1 3 - b o l a . S u m k a g a h a m , po rt f e lg a h a m n a r s a s o l i n ad i .
N i m a l a r d i r solib, k o ‘tarib y u ri ladi .
T a r b i y a c h i . T o ‘g l ri. S u m k a h a m , port fel h a m ki shi lar 
u c h u n h a r xil b u y u m i a r n i s ol i b, k o ‘t ari b yuri sh q u l a y b o ‘lishi 
u c h u n kerak. Y a n a nimasi b i r xil? S u m k a va port fe l ni ng n i m a s i d a n
u s h l a y d i l a r ?
1 4 - b o l a . Dast asidan. U l a r n i n g dastasi bor.
1 5 - b o l a . Ul ar ni ng o g ' z i d a qulfi bor. Qulfi b o ‘l m a s a , ochi li b 
ketib, i chi dagi h a m m a n a r s a l a r sochi l i b ketishi m u m k i n .
T a r b i y a c h i . T o ' g ‘ri. Biz s u m k a va portfelni j u d a yaxshilab 
k o ‘rib c h i q d i k , k o ‘p farqli v a o ‘x s h a s h t o m o n l a r i n i bi l ib oldi k.
Bu s u m k a v a portfel e k a nl i gi ni q a n d a y qilib d a r r o v bilib olish 
m u m k i n ?
16- b o 1 a . Portfel q o r a r a n g d a.
T a r b i y a c h i .
H a m m a n g i z s h u n d a y d e b o ‘y l a y s i z m i ?
S u m k a l a r q o r a ra ngda b o ' i m a y d i m i ?
B o l al ar j o ‘r b o ‘lib j a v o b ber is ha di : „ B o ' l a d i “ .
1 7 - b o l a . U l ar n i o c h i b , i chi ni k o lrish kerak. U l a r n i n g ichi 
q a n d a y q i l in ga n?
T a r b i y a c h i . O c h i b k o ‘r m a s d a n , p o r t f e l n i d a r r o v bi l ib 
ol ish m u m k i n m i ?
1 8 - b o J a . Mu mki n. U n i n g ishlanishi b os h q a c h a , bu r c ha k l a r i ,
qulfi va dastasi s u m k a n i k i d a n f a rq qiladi.
1 9 - b o l a . U t o ‘g ‘ri b u r c h a k s ha k l i ga o kx s h a y d i , s u m k a csa 
h a r xil b o ‘ladi.
2 0 - b o l a . P ort fel ni ng h a m m a b u r c h a k l ar i y a x s h i k o ‘rinib 
t uradi , qulfi y o n t o m o n d a , d as tas i d o i m o yu q o ri d a . S h u n g a q a r a b
d a r r o v bilib olish m u m k i n .
2 1- b o l a . S u m k a b o s h q a c h a . U b o s h q a c h a s h a k l d a b o ' l a d i ,
qulfi h a m b o s h q a c h a qilib o ' m a t i l g a n , dastasi h a m h a r xil b o' ladi . 
Ul ar ni yengillik bilan d a r r o v bilib ol am i z. R a n g l a r i e s a h a r xil 
b o l i s h i m u m k i n .
T a r b iy a c h i bo l al ar j a v o b i n i t i nglaydi, t o ' l d i ra d i .
0 ‘ RTA GURUÏI
M a s h g ‘ul ot mavzusi. U y - r o ‘z g‘o r b u y u m l a r i n i k o ' r i b chi q i s h ,
u h a q d a s u h b a t va t aqqosl as h.