Q. P. Arslonov

5-guruh taqdimoti. Epchillik va egiluvchanlik mashqlari.
Bunda qo‘llar va oyoqlarni epchil harakatga kеltira olish orqali 
jismoniy tayyorgarlik rivojlanadi. Epchilli kni rivojlantirishda 
tayoqga yoki bir mеtrli arqoncha bilan (20-rasm) mashq qilish, qo‘l 
bilan bo‘g‘inlarni mustahkamlaydi va epchil harakat qilishni 
rivojlantiradi. Bunda oyoqlar uchun mo‘ljallangan mashqlar (21-31-
rasmlar) muhim ahamiyat kasb etadi. 
Oyoqlarni kеng ochgan holda oldinga engashish, kaftlarni oyoqlar 
orasidan yеrga tеgizish, chap qo‘lni orqa tomondan o‘ng oyoq 
to‘pig‘iga tеgizish mashqlarni kurashchining egiluvchanligini 
rivojlantiradi. Profеssor F.A.Kеrimov yozganidеk, ―Egiluvchanlik bu 
kurashchining katta ampulatudada harakatlarni amalga oshirish 
qobiliyatidir. Egiluvchanlik bo‘g‘imlardagi harakatchanlik bilan 
aniqlanadi. U, o‘z navbatida, bir qator omillarga bog‘liq: bo‘g‘im 
suyaklarining tuzulishi, paylar, mushaklar cho‘ziluvchanligi va 
ularning cho‘zilish qobiliyati. Bir necha egiluvchanlik turlari mavjud: 
Faol egiluvchanlik - bu shaxsiy mushak kuchlanishlari hisobiga 
harakatlarni katta ampulatudada bajarish qobiliyatidir. 
Sust egiluvchanlik - bu tashqi kuchlar: og‘irliklar, raqib 
harakatlari hisobiga harakatlarni katta ampulatudada bajarish 
qobiliyatidir. Sust egiluvchanlik hajmi faol egiluvchanlikning tegishli 
ko‘rsatgichlaridan yuqori. 
Dinamik egiluvchanlik - dinamik xususiyatlarga ega mashqlarda 
namoyon bo‘ladigan egiluvchanlikdir. 
Statik egiluvchanlik - statik egiluvchanlikka ega mashqlarda 
namoyon bo‘ladigan egiluvchanlikdir. 
Umumiy egiluvchanlik turli yo‘nalishlarda eng yirik bo‘g‘imlarda 
katta ampulatuda bilan harakatlarni bajarish qobiliyatidir. 
Maxsus 
egiluvchanlik 
— 
Kurashchining 
texnik-taktik 
xususiyatlariga tegishli bo‘g‘imlar va yo‘nalishlarda harakatlarni katta 
ampulatuda bilan bajarish qobiliyatidir. Cho‘ziltiruvchi mashqlar: 
oddiy, purjiunali harakatlar, o‘zini ushlagan holda siltanishli, tashqi 

---

116 
yordam 
bilan 
bajariladigan 
harakatlar 
egiluvchanlikni 
rivojlantirishning asosiy vositalari hisoblanadi‖.
Bunday mashqlarni bajarish uchun: 
-badanni qizdirish; 
-maqsad qo‘yib uni bajarish; 
-oyoq gavda, qo‘l uchun cho‘ziltirish mashqlarini bajarish; 
-bo‘shashtirish mashqlarini bajarish; 
-mashqlarni bajarishni murakkablashtirib borish; 
-bajarilgan mashqlarni takrorlab borish va h.k.