Q. Mo’ydinov N. Husanov R. Rasulov toshkent moliya instituti maxsus ta’lim vazirligi

biri; otga mindi // otni mindi; savlatli // savlatdor // basavlat... kabi.

O’zbek tilida so’z yasovchi va grammatik ma’no ifodalovchi juda ko’p

Grammatika so’zning shakl yoki sintaktik qurilmaning lug’aviy va grammatik

bo’ladi. Masalan, jo’nalish kelishigi ko’rsatkichi –ga hozirgi tilimizda –ka, -qa

variantlarida uchrasa, eski o’zbek tilida -g’a (borarg’a - qilurg’a, so’rarg’a)

ko’rinishda uchraydi. Fe’llardagi –giz ko’rsatkichi –kiz, -g’iz, -qiz; -kaz; -gaz va

hatto, ba’zan –kar (o’tkar, etkar) variantlarida uchraydi.1

Bundan tashqari, bir kelishik qo’shimchasi o’rnida ikkinchi kelishik

qo’shimchasi qo’llanadi va ikki xil sintaktik qurilma hosil qiladi. Bu hodisa hozirda

morfologik stilistikaning tekshirish ob’ekti sifatida qaralmoqda. Har holda o’zbek

tilida shu sababli // shu sababdan; talabalardan biri // talabalarning biri tipidagi

qo’llanishlarda go’yo -li affiksi bilan –dan affiksi yoki –dan affiksi bilan –ning

affiksi sinonim sifatida qo’llanayotgan bo’lsa ham, boshqacha aytganda, gap go’yo -li

Keyingi misolda inkor formasining (-ma) ikkala so’zda ham ishtirok etishi

kun, besh so’zlariga to’g’ri keladi. Biroq, o’zbek tilida ular, birinchidan, boshqa

ma’noda qo’llanilishi mumkin bo’lsa, ikkinchidan, kuchaytiruvchi vosita vazifasini

bajaruvchi sifatida ishlatilishi mumkin. Jumladan, ulug’ ayyom kunlari birikmasida