Pul mablag‘lari va ularni tahlili reja

Pul mablag‘lari kirimi tahlili

Ko‘rsatkich nomi	Satr raqami	Summa, ming so‘m	Jumladan			Nisbiy miqdorlar
			op. faol.	inv. faol.	mol. faol.	jami	op. faol.	inv. faol.	mol. faol.
A	1	2	3	4	5	6	7	8	9
Yil boshi uchun pul mablag‘lari qoldig‘i	230	125610
Kirim qilingan pul mablag‘lari jami	220	7337875	7329909	4150	3816	100	100	100	100
Jumladan, Mahsulot so- tishdan tushum	010	3206056	3206056			43,69	43,74
Xodimlardan tushumlar	030	208	208			0,01	0,01
Boshqa pul tushumlari	040	4123645	4123645			56,19	56,25
Nomoddiy aktivlarni sotishdan tushumlar	070	4150		4150		0,06		100
Olingan foizlar	110	941			941	0,01			24,66
Olingan dividendlar	120	2875			2875	0,04			75,34

Jadval ma’lumotlari ko‘rsatadiki, pul kirimlarining umumiy miqdori 7337875 ming so‘mni tashkil qilgan. Ularning 99,89 foizi (43,69+0,01+56,19) operatsion faoliyatga, atigi 0,11 foizi investitsion va moliyaviy faoliyatga to‘g‘ri keladi. Hisobot davri uchun kirim qilingan barcha pul mablag‘lari miqdorida eng katta solishtirma og‘irlikka boshqa pul tushumlari – 56,19% va ish, tovar va xizmatlarni sotishdan tushumlar – 43,69% ega bo‘ldi.

Pul mablag‘lari chiqimi tahlili

Pul mablag‘lari chiqimi tahlilida quyidagi savollarga javob topish zarur:
 aktivlar aylanuvchanligi ko‘rsatkichlarida pasayish kuzatilmay- dimi;
 joriy aktivlar aylanuvchanligi sekinlashmaganmi;
 zaxiralar va debitorlik qarzlarining mutlaq qiymati o‘smayap- timi;
 qo‘shimcha pul oqimlarini talab qiluvchi tovarlar sotish hajmida keskin ortish kuzatilmaganmi;
 sof foydani taqsimlash bo‘yicha tavsiya qilingan me’yordan ko‘p darajada aksiyadorlarga ortiqcha to‘lovlar amalga oshirilmaganmi;
 davlatning byudjet tizimiga soliqlar va byudjetdan tashqari fondlarga badallar o‘z vaqtida to‘langanmi;
 mehnatga haq to‘lash bo‘yicha xodimlar oldida davomiy qarzdorlik yuzaga kelmaganmi.
Pul mablag‘larini sarflash yo‘nalishlari orasida quyidagilar asosiy ulushga ega bo‘ladi: boshqa pul to‘lovlari (85,41%); tovar va xizmatlar uchun yetkazib beruvchilar bilan hisoblashishlar (5,73%); xodimlar mehnatiga haq to‘lash (4,8%); boshqa soliqlar (3,53%); qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha dividendlar va foizlar to‘lovi (0,53%). «Xodimlarga va ular nomidan pul to‘lovlari» 020-modda bo‘yicha ishchi-xodimlarga to‘langan miqdor (mehnat haqi, mukofotlar shaklida), shuningdek, pensiya fondi, bandlik fondi, shaxsiy sug‘urta fondlariga to‘langan mablag‘lar miqdori, byudjetga daromad solig‘i bo‘yicha to‘lovlar, kasaba uyushmasiga ajratmalar, uy-joy fondiga alimentlar to‘lovi, xodimlarga berilgan bank kreditlari uchun to‘lovlar, xodimlarga xizmat ko‘rsatuvchi korxonalarga to‘lovlar, xodimlar bilan va ularning nomidan operatsiyalarga to‘g‘ri keluvchi hamda pul mablag‘larini sarflash bilan bog‘liq kassa va bankdagi hisobdan amalga oshirilgan pul mablag‘larining boshqa sarflari aks ettiriladi.
Korxona «Operatsion faoliyat bo‘yicha boshqa pul tushumlari va to‘lovlar» moddasi bo‘yicha (040-modda) «Xarajatlar» grafasida to‘langan miqdorni, «Kirimlar» grafasida esa – olingan pul mablag‘lari va royaltidan ularning muqobillari, turli xarakterdagi mukofotlar, komissiya yig‘imlari va boshqa daromadlar, savdo va dilerlik maqsadlarida tuzilgan shartnomalar bo‘yicha komissiyalar, konvertatsiya o‘tkazish uchun bankka komissiyalar va boshqalarni ko‘rsatadi.
Korxonaning faoliyat turlari bo‘yicha sarf-xarajatlarni pul tushumlari bilan taqqoslash muhim ahamiyatga ega.
11.4-jadvalga ko‘ra, hisobot davri uchun pul mablag‘lari qoldig‘i 14640 ming so‘mni tashkil qilgan va davr boshi uchun holat – 110970 ming so‘mga nisbatan kamaygan. Ushbu o‘zgarishga operatsion faoliyatdan pul mablag‘lari oqimi (183771 ming so‘m) va investitsion faoliyat (4150 ming so‘m) ta’sir qilgan. Biroq moliyaviy faoliyat va soliqqa tortish bo‘yicha 36083 ming va 262808 ming so‘m miqdorda pul mablag‘lari chiqimi sodir bo‘lgan.
Tashkilotning pul mablag‘lari harakatidagi salbiy holat mablag‘lar chiqimining kirimdan 10970 ming so‘mga ortib ketishi hisoblanadi. Moliyaviy barqarorlik uchun aksincha bo‘lishi lozim. Moliyaviy barqarorlikning zaruriy sharti sifatida operatsion faoliyat doirasida mablag‘lar kirimi va chiqimidagi shunday nisbat gavdalanadiki, bunda investitsiyalarni amalga oshirish uchun yetarli darajada moliyaviy resurslar ko‘payishi ta’minlanishi lozim
11.3-jadval