Psixologik trening asoslari. N. Ismoilova

 
15.2. Nizo strategiyasining klassifikasiyasi 
 Nizo strategiyasining klassifikasiyasi asosida quyidagi omillar yotadi:  
1) xatti-harakatning xarakteri (hujumkorlik, himoyalanish va neytral);  
2) bu harakatlami amalga oshirishning faollik darajasi (faol — passiv);  
3) bu harakatlaming yo‘nalganligi (opponent - muxolifjga, uchinchi bir kishi-a, 
о
’z- o'ziga). 
Tanlangan strategiya ma’lum bir taktika orqali realizasiya qilinadi. Xatti-harakat taktikasi — 
opponent  (qarama-qarshi  tomonjga  qaratilgan  ta’sir  ko‘rsatish  strategiyalaming  amalga  oshirilish 
usullari. A.Ya.Ansupov va A.l.Shipilovlar opponentga qarshi ta’sir ko'rsatishning quyidagi turlarini 
ajratib ko‘rsatishgan:  
a) qat’iy: 
 •  hokimlikni  mutloq  qo‘lga  olish  (nizo  ob’ektini  hamma  narsadan  mahrum  qilish  - 
erkinlikdan, puldan); 
 • fiziologik zo‘ravonlik qilish (jismoniy tan jarohati yetkazish, faoliyatini cheklab qo'yish);  
•  psixologik  zo‘ravonlik  qilish  (haqorat  qilish,  qo’polik  qilish,  shaxsiyatiga  tegish,  g  ‘iybat-
bo‘hton uyushtirish, aldash, y o lg ‘on xabarlar tarqatish, yerga urish, xo’rlash va h.k.);  
•  bosim  o'tkazish  (talab  qo’yish,  buyruq  berish,  do‘q-po‘pisa  qilish,  shantaj  qilish,  obro’sini 
to’kish); b) neytral (betaraf): 
•  demonstrativ  harakatlar  (o‘zining  salomatligi  yomonlashganligini  hammaning  oldida  arzi-
dod  qilgan  holda  o‘z  shaxsiga  nisbatan  diqqatning  jalb  etilishi,  ishga  chiqmaslik,  suitsidal 
harakatlami ko‘z-ko‘zlab amalga oshirish); 
•  sanksiyalar  berish  (opponentga  jazo  berish  orqali  ta’sir  o’tkazish,  xodimning  ish 
yuklamalarini oshirish, talabalami bajarishdan bosh tortish kabilar);