Pillelerdi tayarlaw ha’m olarga daslepki islew beriw”

6-su’wret Tut japirag’inin’ ko’rinisi

1. 
   Japiraq betinin’ uliwma ko’rinisi.
   

1) ju’rek ta’rizli 2) ma’yek ta’rizli 3) ju’rek-ma’yek ta’rizli ;4) do’gerek japiraq;

2. 
   Japiraq betinin’ ketikligi:
   

1)pu’tin japiraq 2)bir ketikli: 3)eki ketikli: 4) u’sh ketikli: 5) ko’p ketikli:
6) qayshi japiraq.

Tut japirag’inin’ dúzilisi. Jipek qurtı tek tut japirag’i menen awqatlanadı. Usınıń sebepinen tutshiliqtin’ aldına qoyǵan eń tiykarǵı maqseti tut tereklerinde alınatuǵın japıraq ónimin barǵan sayın asırıw jáne onı sapasın jaqsılaw bolıp tabıladı. Sol menen birge, japıraq ósimlikti eń zárúrli shólkemlerinen biri esaplanadı. Ol jaǵdayda fotosintez, ya" ni hawadan SO2 o'zlash-tirib, organikalıq elementlardı payda etiw, dem alıw (organikalıq elementlardı oksidlentiriw) hám transpiratsiya (suwdı puwlatıw ) sıyaqlı quramalı fizikalıq hám ximik hádiyseler bolıp turadı. Japıraq ósiw konuni aldındaǵı meristema kletkalarınan payda boladı. Japıraq menen putaq ortasındaǵı kultikda kultik urıqları rawajlanadı. Japıraq aldın tóbe uchidan keyin tubidan baslap usa baslaydı. Tut bargi ápiwayı bolıp, ol bes barmaqsimon tamırlaydı. Tut bargi japıraq plastinkası, bandi hám japıraq yonligidan ibarat. Japıraq bandi japıraq plastinkasın putaqǵa tutastirib turadı ; onı perpendikulyar jaǵdayda quyashqa yumnaltiradi, hám de samaldıń japıraq plastinkasına urılıw kúshin susaytiradi. Tuttin’ sortı hám ósiw sharayatına qaray japirag’inin’ ash jasıldan toq jasılǵa shekem tu’sde bolıwı múmkin. Bunnan tısqarı jipak qurtına awqat retinde paydalanılmaytuǵın -bargi sarg'ish-altın reńli tut sortı da bar. Japıraq plastinkasında (ostki tárepden jaqsı kórinetuǵın ) beshbarmoqsimon juwan tamır hám odan shıqqan júdá kóp mayda túrge uxshash tamırshalar boladı. Olar japıraq etin hámme tárepine tarkalgan. Tut bargi plastinkasındaǵı tamırlardı yugonligi hám shoxlanish dárejesi tut túrine, sortına hám sırtqı ortalıqtıń tásirine baylanıslı boladı, bul uz yulida jipak qurtın bargning xazm etiwine tásir etedi. Bargning ishki dúzilisi tutning túri, sortı hám jasaw sharayatından tısqarı putaqta jaylanıwına, oǵan túsetuǵın jaqtılıq, ızǵarlıq hám basqa faktorlarǵa qaray hár túrlı boladı. " Tut bargining ishki dúzilisinde onıń jasıl tusli eti hám tamırlardan ibarat ekenligi yakkol kurinib turadı. Japıraq etinig ústki hám ostki tárepi epidermis menen koplangan. Onıń eń ústki sırtında reńsiz yupka mumsimon elementtan dúzilgen perdeshe boladı, buǵan kutikula kavati dep ataladı. Kutikula bargni ústki bóleginen suwdı parlanib ketiwden, yomgir suwini hám de hawanı japıraq ishine ótkermaslik ushın xızmet etedi. Japıraq plastinkasın ústki bólegindegi, yaǵniy kutikulani tagidagi epidermis toqıması iri bir yamasa eki qatar hám japıraq plastinkasın ostki bólegidegisi bolsa, mayda hám tek bir qatar