Педагогика олий билимгоҳи «Дефектология» ихтисослиги талабалари учун уқув қўлланма

4. Қулоғи оғирлик пайтида болаларнинг жисмоний эшитиши
бузилади, афазиянинг турли кўринишларида эса улар яхши
эшитадилар.
5. Афазия руҳий ривожланишнинг тўхтаб қолишига олиб ке-
лади, уни ақлий ривожланмасликдан фарқлай олиш лозим. Бун-
дай ҳолатда интеллектнинг заифлашуви иккиламчи эмас (афа-
зия давридаги каби), балки бирламчи ҳисобланади.

---

Тузатиш орқали таъсцр этиш афазиянинг турли шаклларида
икки йўналишдан иборат бўлади:
1. Тиббий йўналиш — хасталанган аъзоларни тўғридан-тўғри
дори-дармон воситаларини қўллаган ҳолда тузатиш. Даволаш
.муддати врач кўрсатмаси ва кузатуви остида олиб борилади.
2. Логопедик йўналиш — махсус ташкил этилпан машғулот-
ларда бевосита қобилйятни тиклаш учун ўқитиш.
Кузатишларнинг кўрсатишича, катталар билан олиб барил-
тан машғулотларга нисбатан болалар билан ўтказиладиган
машғулотлар самарали бўлади. Одатда, катталар нутқини му-
каммал тиклаб бўлмайди, болалар нутқини эса нисбатан қисқа
муддатларда меъёрда тиклаш мумкин,
Иккиламчи бузилишларнинг олдини олиш ва патологик кў-
ринишларни мустаҳкамлаш учун логопедик машғулотларни
лложи борича эртароқ бошлаш тавсия этилади.
Мотор ва сенсор афазия билан хасталанган болалар нутқини
тиклаш борасида умумий қоидаларга амал қилинади.
Нутқ фаолиятини тиклаш нутқ системасининг сақланиб қол-
тан элементларини тормозланти|риш бўйича турли хил усуллар-
дан қўлланишни ўз олдипа мақсад қилиб қўяди. Ишдаги етакчи
йўналишлардан бири — суст ва фаол луғат бойликларини тик-
лашдир.
Логопедик машғулотларни ўтказиш шаклига кўра асосан ху-
•сусий характв|рда бўлиши керак, чунки болалар нутқий ва шах-